Dit is een blog post uit een serie artikels waarbij ik op zoek ga naar ‘pioniers’ in een bepaald ziektedomein. Mijn gevoel is dat ze op het juiste spoor zijn in dat web van tegenstrijdige informatie dat ‘gezondheid’ is. In dit artikel bespreek ik hoe Georgia Ede denkt als er over neurologische ziektes zoals Alzheimer en Parkinson wordt gesproken.
Andere artikels:
Steeds meer mensen krijgen dementie. En dus verschijnt Alzheimer met vlagen in het nieuws. Vaak met de info eraan gekoppeld dat het wetenschappelijke inzicht meegroeit.
Onlangs luidde de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) alweer de alarmbel: er komt een dementie-tsunami op ons af. Vandaag zijn er wereldwijd al zo’n 50 miljoen patiënten, in 2030 zijn dat er 82 miljoen. In Vlaanderen stijgt het aantal dementerenden van 131.818 in 2018 tot 188.183 in 2035, schat het Expertisecentrum Dementie.
Ook Parkinson is één van die ziektes die je niemand toewenst. Magic bullets om neurologische ziektes aan te pakken ziet niemand.
Mijn persoonlijke ervaring met Alzheimer
Mijn stiefvader is aan Alzheimer gestorven. Een aantal zaken zijn me altijd bijgebleven in zijn persoonlijke aftakelingsproces. Alzheimer heeft een manier om je te besluipen, omdat het je dierbaren langzaam maar zeker berooft van alles wat ze ooit konden doen. Bij de meest elementaire dagelijkse taken hebben je zelf hulp nodig. Sterf je in de tussentijd niet aan iets anders, word je uiteindelijk bedlegerig. Je moet worden gevoed, gebaad en gekleed. Uiteindelijk vergeet je hoe te kauwen en te slikken. Voedsel ga je inhaleren. Je kan een longontsteking ontwikkelen. Verschrikkelijk! Mensen kiezen op dat moment voor een voedingssonde. Je darmen werken uiteindelijk niet meer, en dus het helpt alleen tijdelijk. Zorgverleners zijn vaak hopeloos onvoorbereid en weten niet wat er komt.
Momenteel is er geen goed systeem om mantelzorgers te begeleiden over wat te verwachten en hoe ermee om te gaan. Naarmate de ziekte vordert – net als je denkt dat de situatie niet erger kan worden – doet het dat wel, en je voelt je alsof je hulpeloos in het diepe uiteinde van een zwembad valt en niet kunt zwemmen en je afvraagt hoe je blijft drijven. Alzheimer is een smerige ziekte die niet alleen het slachtoffer op een vreselijke reis neemt; het kaapt ook de levens van zijn of haar geliefden.
Het tegengif voor Alzheimer
Amy Berger schreef ‘De Alzheimer Aanpak’, een boek dat ik af en toe opnieuw begin te lezen om beter te begrijpen wat er toch aan de hand zou kunnen zijn. Elke keer als ik niet meer weet waar mijn sleutels liggen, neem ik het boek ter hand. Fascinerende lectuur. “It’s the insulin, stupid!”
Wat als de ware onderliggende oorzaak van Alzheimer een systemisch metabolisch probleem is dat van binnenuit komt?
Af en toe een wazig gevoel in het hoofd. Mist in je brein. We hebben de neiging om die dingen te associëren met normale veroudering. Waar heb ik die verdomde sleutels achtergelaten? Had ik geen afspraak ergens op vrijdag? Misschien is het de manier van ons brein om ons te laten weten dat het de capaciteit begint te verliezen om energie effectief uit glucose te halen? We maken allemaal wel eens grapjes met onze ouders ‘dat ze ouder worden’ omdat ze vergeten. We hebben ook allemaal momenten dat we een kamer binnengaan en vergeten waarom we daar naartoe zijn gegaan…
Allemaal geen lachertje. Zeker als je beseft dat dit soort symptomen soms al op jongere leeftijd begint te ontstaan. ☹️
Zoals zo vaak het geval bij wetenschappelijk onderzoek – of dat nu in voeding is of in andere domeinen – kunnen buitenstaanders een nieuw perspectief geven aan de oude rotten, die – zij het onbedoeld – tunnelvisie, bijziendheid en ongezonde gehechtheid aan bepaalde gezichtspunten hebben.
Meer bewustzijn of een andere kijk op het probleem?
De vraag is daarom of groter bewustzijn een antwoord is? Er wordt ons al langer verteld dat er geen goede behandelingen zijn voor deze plagen en dat de risicofactoren dingen zijn waar we niets aan kunnen doen: hoe oud we zijn, onze familiegeschiedenis en welke genen we bezitten. Dat is de genetische kijk! Hopeloosheid en hulpeloosheid volgen onvermijdelijk, terwijl we passief wachten om te zien wie als volgende wordt getroffen.
Af en toe lijkt het tij te keren. Ook wie niet erfelijk belast is, zou zijn risico op dementie kunnen verkleinen. De WGO wijst op toenemend bewijs dat weinig beweging, zwaarlijvigheid, een ongebalanceerd dieet, roken en overmatig alcoholgebruik het risico op dementie verhogen. Zo formuleren ze dit dan terecht: ‘Mensen horen niet graag dat hun levensstijl een rol speelt. Maar de regel is: wat goed is voor je hart, is goed voor je hersenen.’
Vorig jaar waren Sofie en ik op het Metabolic Health Summit in Los Angeles. Fascinerende inzichten kregen we. Een andere alternatieve kijk op die neurologische ziekten. Eén van de personen die ik het meest ben beginnen vertrouwen voor haar kijk op dat vlak is ‘nutritional pyschiatrist’ Georgia Ede. Wat is haar kijk op die neurologische aandoeningen?
Ede’s kijk in twee zinnen is dat onnoemelijk vele dollars decennia van hoogontwikkelde drug-research hebben gespijsd om al die eiwitten te bestrijden die aan de basis zouden liggen van het probleem. Met exact GEEN ENKELE medicatie die potentieel een betekenisvol verschil kan maken.
Toch blijft ze hoopvol. Maar dat vereist in haar ogen dat we durven kijken in de juiste hoek. En dat is in haar ogen niet om plak, klitten en zulke zaken als boosdoeners aan te wijzen. Haar vrees is dat in de zoektocht naar de echte oorzaak, bepaalde lichaamsprocessen de nieuwsgierige wetenschapper op het verkeerde pad hebben gezet. Zij pleit er dus voor om uit te zoomen en opnieuw naar het grotere plaatje te kijken, in plaats van te kijken naar een aantal microscopische objecten.
Het afsterven van hersencellen
Bij de ziekte van Alzheimer – waarbij het brein geleidelijk aan volledig wordt vernietigd – zijn het cellen van de hippocampus (het geheugencentrum van het brein) die het als eerste begeven. Bij de ziekte van Parkinson lijkt dood en vernietiging te starten in de dopamine-producerende cellen van de substantia nigra, het bewegings- en coördinatiecentrum van het brein. Terwijl die dierbare cellen het geleidelijk aan laten afweten, verschijnen klassieke symptomen van motorisch slecht functioneren. Voorbeelden hiervan zijn trillingen, rigiditeit, langzame beweging, en veranderingen in spraak en gang. Terwijl de symptomen van Parkinson verminderd kunnen worden met een drug die L-dopa heet, die door het brein kan gebruikt worden om meer dopamine aan te maken, is er geen medicatie op de markt die de ziekte kan vertragen of doen stoppen.
Waarom sterven hersencellen af?
Dat brengt ons meteen bij de nieuwe hypothese van Georgia Ede. Aanvaarden we zomaar dat het normaal en natuurlijk is dat plotseling zoveel mensen de cellen in hun hippocampus en substantia nigra bij het ouder worden beginnen te verliezen? Of proberen we te weten te komen wat hen dood? Misschien is het antwoord op die vraag efficiënter om iets aan de situatie te doen. In haar ogen is er voldoende kwaliteitsvol bewijs dat aantoont dat insuline resistentie een cruciale factor is achter de ziekte van Alzheimer. Vandaar dat je steeds vaker de term Diabetes Type3 aantreft om naar Alzheimer te verwijzen.
Een overgroot deel van mensen in Westerse samenlevingen hebben insuline resistentie. Dat is een metabolisch probleem dat ertoe leidt dat insulineniveaus in het bloed té vaak té hoog zijn – in het bijzonder als reactie op het eten van koolhydraatrijke maaltijden.
Bij mensen met insuline resistentie blijft glucose (bloedsuiker) de hersenen binnenstromen – zonder meer. Het is insuline dat ermee worstelt om de bloed-hersenbarrière te passeren. Omdat hersencellen glucose niet in energie kunnen omzetten zonder voldoende insuline, worden mensen met insuline resistentie geconfronteerd met een crisis in de hersenen.
Ben je insuline resistent, dan kunnen je hersencellen zwemmen in een zee aan glucose en toch van de honger dood gaan.
Ketose voor Alzheimer en Parkinson
Het brein regelmatig van een alternatieve brandstofbron voorzien. Dat is hierbij het zinvolle uitgangspunt. Vooral omdat bij zulke neurologische ziektes in heel wat gevallen een energiecrisis ervoor zorgt dat het brein laag is in insuline en het glucose hierdoor niet goed kan verwerken. En dat is net waar ketonen een rol spelen. Ze zijn een uitstekende brandstofbron voor het grootste deel van de hersencellen, en ze zijn efficiënt in een omgeving van lage insuline. Het lichaam maakt op een natuurlijke wijze ketonen aan van de vetten uit voeding wanneer bloedsinsulineniveaus laag genoeg zijn voor het lichaam om in vetverbrandingsmodus over te gaan. En een keto-levensstijl zorgt ervoor dat bloedglucose en insulineniveaus zo laag zijn dat ketonen in het bloed verschijnen.
Een recente publicatie in Jama van Bridget Kuehn met als titel “In Alzheimer Research Glucose Metabolism Moves to Center Stage” lijkt alle bovenstaande zaken te bevestigen.
Tijdens de recente jaarlijkse bijeenkomst van de ‘Society for Neuroscience’ presenteerden verschillende onderzoeksteams data hebben over mechanismen die het energiemetabolisme van de hersenen bij de ziekte van Alzheimer kunnen belemmeren. Ze droegen mogelijks ook bij aan cognitieve achteruitgang. Dat lees je in het artikel. Tegelijkertijd onderzoeken klinische onderzoekers manieren om dementie te vertragen. Of het met behulp van de medicijnen en levensstijl-aanpassingen, meestal voorgeschreven bij metabolische aandoeningen zoals diabetes of zwaarlijvigheid, kan voorkomen worden. De reden hiervoor is dat uiteenlopende therapieën gericht op amyloid voor de ziekte van Alzheimer in klinische onderzoeken hebben gefaald. De logische vraag is daarom of de zogenaamde amyloide-hypothese onjuist is.
In diezelfde publicatie lees je duidelijk dat “diabetes er minstens voor zorgt dat het brein gevoelig wordt voor ouderdomsaandoeningen zoals Alzheimer of neurodegeneratie in het algemeen”.
Alle wegen leiden tot metabolisme
Net zoals de ziekte van Alzheimer niet van de ene op de andere dag plaatsvindt, begint de ziekte van Parkinson lang voordat de symptomen verschijnen. Tegen de tijd dat iemand de symptomen van Parkinson opmerkt, is al minstens 50 procent van de dopamine-producerende neuronen in de substantia nigra vernietigd.
Gelukkig hoef je geen afwachtende houding aan te nemen. Je wil je hersenen niet stilletjes achter uit laten gaan. Insulineresistentie is een belangrijke risicofactor voor deze verwoestende aandoening waar je meteen iets aan kunt doen. Nog steeds denken heel wat mensen dat de manier om de hersenen te stimuleren eruit bestaat om meer koolhydraten te eten. Hoewel dit logisch klinkt, is de paradoxale waarheid dat hoe meer suiker je eet, hoe insulineresistenter je hersenen kunnen worden, waardoor het voor je hersencellen steeds moeilijker wordt om suiker in energie om te zetten.
Bewustmaking over het belangrijke verband tussen metabolische gezondheid en neurodegeneratieve ziekten kan het broodnodige onderzoek op het gebied van voeding en levensstijl inspireren. In de tussentijd kunnen we allemaal investeren in een gezondere levensstijl om zelf het verloop van onze toekomst te veranderen.
Wetenschappelijke verdieping
Wil je graag verder kennismaken met het werk van Georgia Ede, dan zou ik starten met deze presentatie, getiteld ‘Brainwashed — The Mainstreaming of Nutritional Mythology’.
—–
Andere artikels uit deze serie van blog-posts:
——
Op zoek naar een leidraad of plan van aanpak om een gezonde keto levensstijl goed te begrijpen?
Ga dan van start met ons 21-dagen Start To Keto programma of lees het boek Ketoman: Bevrijd van alle onzin: eetstrategieën voor sceptici.
Je kan het niet alleen? Contacteer me dan en we bekijken de opties op vlak van coaching.
