Soms lees je een boek dat je wekenlang bezig houdt. En dan moet je er gewoon over praten/schrijven. Zeker als het thema vertrouwd overkomt, maar het perspectief anders doet denken. “Laat je kind niet los” of “Hold Onto Your Kids” van Gordon Neufeld is zo’n boek.
Meestal zijn dit geen opvoedingsboeken, want daar heb ik vaak minder voeling mee. Mijn kinderen zijn me heel dierbaar en bijleren hoe ik ze beter kan helpen in hun eigen groei-proces is belangrijk, maar boeken-advies erover implementeren leek vaak een hachelijke opgave. Een beetje zoals bij het hele genre van zelf-hulpboeken. Specifieke context voor het gegeven advies is namelijk o zo belangrijk.
Boeken die specifiek handelen over kinder-ontwikkeling vind ik dan wel weer boeiend. Zeker als ze je een breder kader of filosofie bieden op een bepaalde problematiek die relevant wordt en waarvan je logischerwijze de gevolgen kan zien in je eigen leven.
Het boek dat ik vandaag wil bespreken, is er zo eentje. “Laat je kind niet los” of “Hold Onto Your Kids” (ik las het in het Engels) is een mooie manier om onze normale biologische hechtingsbehoeften opnieuw te begrijpen.
Wat me aantrekt tot het boek is net dat het perfect in lijn is met de natuurlijke orde waarin ouders de leiding hebben en kinderen afhankelijk zijn. Het past ook in onze bredere filosofie van een gezonde keto levensstijl. Je neemt de dingen in eigen handen op een manier die geïntegreerd is met de realiteit. Wat werkt en positief is in je leven, moet je namelijk verder blijven doen.
Hechtingsouderschap versus hechtingstheorie
Laat je kind niet los benadrukt dat hechting een instinctmatig, natuurlijk proces is. De signalen van een pasgeborene volgen – wat een belangrijk onderdeel is van ouderlijke hechting – is bijna altijd succesvol. De reden hiervoor is dat die baby handelt vanuit puur instinct. Zo eet ie vaak om tegemoet te komen aan groeispurten. Hij wordt net aanhankelijk om hechtingsbehoeften te ondersteunen. En hij wil dat je in de buurt blijft om veilig te zijn.
Om veilige hechting te vormen is meer nodig bij kinderen dan telkens maar ‘geven, geven en geven’.
Naarmate het kind zich meer bewust wordt van de wereld om zich heen, is er een tijd om hun voorbeeld te volgen, maar er is ook een groot deel van de tijd dat je hun antwoord moet zijn.
Wees hun antwoord
De ondertitel van het boek is: “Waarom ouders belangrijker moeten zijn dan leeftijdsgenoten.” Volgens Neufeld is onze cultuur zo drastisch veranderd dat sommige psychologen en opvoeders afwijkend gedrag als normaal beginnen te beschouwen. Neufeld noemt dit gedrag ‘peer attachment’, met andere woorden hechting aan leeftijdsgenoten. Door onder meer de babyboom, tweeoudergezinnen, echtscheidingen, mobiliteit, stress en technologie is onze gezinsstructuur verzwakt.
In vorige generaties hadden ouders uitgebreide families en een bredere gemeenschap om bepaalde leegtes aan te vullen. Zeker bij bijvoorbeeld ziekte of economische tegenslag, en de zorg voor kinderen moeilijker werd. Andere zorgzame volwassenen kwamen in beeld. Dat is niet langer het geval.
Neufeld legt ons in het boek uit hoe onze leeftijdsgenoten-georiënteerde cultuur de natuurlijke leiderschapsrol afremt die kinderen nodig hebben om volledig te rijpen en van hun ouders te leren.
Als ouders erop kunnen vertrouwen dat ze zijn wie hun kinderen willen dat ze zijn, komen ze op een natuurlijke manier aan het roer. ‘Het gezag’ zijn wordt heel normaal.
Omdat heel wat ouders net onzeker zijn in hun opvoedingscapaciteiten, nemen kinderen de alpha-rol op zich. Ouders kijken naar de kinderen om beslissingen te nemen. De natuurlijke autoriteit en gezag vinden kinderen niet in hun ouders, waardoor ze voor die autoriteit naar hun leeftijdsgenoten kijken. Maar als de blinde de blinde leidt, vallen ze beiden in de gracht!
Alpha-kinderen aan de macht
Alpha is iemand die erkent dat iemand zwakker of onzeker is en vervolgens een beslissing neemt om ofwel hun zwakte uit te buiten of een zorgzame rol op zich te nemen. Verzorg of domineer! Het gevolg hiervan: meer en meer pestkoppen op school, ouders die worden belaagd door veeleisende kinderen die zich verzetten tegen hun gezag, en generaties die de decennialange ervaring van hun grootouders afwijzen.
Dit is te wijten aan kinderen die de alpha-rol aannemen omdat hun ouders dat niet doen. En omdat ze niet de maturiteit hebben om goede leiders te zijn, proberen ze degenen die ze als zwak beschouwen te domineren in plaats van voor hen te zorgen.
Wanneer een volwassen, vriendelijk, medelevend persoon alpha is, kan ie makkelijk zien wie hulp nodig heeft en tussenbeide komen om hen te helpen.
Dat is de natuurlijke rol van ouders: hun kinderen helpen en hen leiden. En om fysieke en emotionele hulp te bieden aan wie die van hen afhankelijk is.
Heel wat experts op vlak van opvoeding
Zoals bij voeding bestaat onze cultuur op het gebied van opvoeding ook uit heel wat ‘experts’ We krijgen tegenstrijdige adviezen en straf- of beloningssystemen die echt niet op lange termijn werken.
Bovendien is er vaak een vroege scheiding van jonge kinderen van hun ouders omdat ze twee inkomens nodig hebben en bij elke activiteit de focus ligt op leeftijdssegregatie. Dat geldt op school en zelf naschools in de sport- of muziekclub. Het is makkelijker om in de val te lopen van kinderen die naar hun leeftijdsgenoten zoeken voor hechting en ouders die steeds onzekerder worden omdat ze echt niet zeker weten of ze de dingen goed doen.
Wanneer kinderen aanvoelen dat ouders geen alpha zijn, proberen ze die rol in te vullen. En omdat ze nog niet matuur zijn en hun brein nog niet ontwikkeld is, doen ze het slecht.
Gelukkig voor ons betekent alpha worden niet dat we moeten domineren. Dominantie opzoeken is net hoe een pestkop zijn alpha-zijn demonstreert en vecht om zijn positie te behouden. In contrast hiermee zie je dat zij die zeker zijn van hun capaciteit om hun kinderen te verzorgen, te beschermen en op te voeden, focussen op bescherming en verzorging.
Alpha worden betekent dat we op onszelf moeten vertrouwen. Met name op ons vermogen om exact die persoon te zijn die onze kinderen nodig hebben.
Het betekent dat we misschien wat minder moeten doen wat onze kinderen willen, en een beetje meer onze kinderen dicht bij ons moeten houden en aan hechting moeten werken, zodat we hun hart veroveren.
Hechtingstheorie
Neufeld en zijn co-auteur Gabor Mate leggen de hechtingstheorie uit. Bowlby, pionier op het gebied van hechting, onderzocht hoe baby’s een band kregen met hun moeder en wat er gebeurde als de band tijdelijk werd verbroken. De baby’s reageerden met verschillende verdedigingsmechanismen, zowel wanneer ze gescheiden als wanneer ze herenigd werden. Hechting is niet alleen belangrijk voor zuigelingen; het is ook relevant tijdens de adolescentie.
Volgens de auteurs van het boek zullen kinderen die niet gehecht zijn aan zorgzame volwassenen, zich ergens anders gaan vestigen, net zoals eendjes op zoek gaan naar een alternatief als de moedereend er niet meer is. Omdat de meeste kinderen veel tijd doorbrengen in de kinderopvang, op school, op kamp en bij vrienden, raken ze gehecht aan hun leeftijdsgenoten in plaats van aan hun ouders.
Neufeld vergelijkt het met een buitenechtelijke affaire. Maar terwijl een dwalende echtgenoot zijn omzwervingen voor zijn echtgenoot kan verbergen, reageert een kind defensief door zijn ouders openlijk af te wijzen. Tijd doorbrengen met zijn leeftijdsgenoten en door hen geaccepteerd worden, neemt al zijn emotionele energie in beslag. De verzoeken van zijn ouders lijken erop gericht de relatie met zijn dierbaren – zijn vrienden – te verstoren.
Talrijke ouderschapsboeken en -cursussen richten zich op technieken om tot samenwerking te komen. Maar volgens Neufeld slaan ze allemaal de bal mis. Als het kind goed gehecht is aan zijn ouders, zal hij ze op natuurlijke wijze willen imiteren en meegaan in hun wensen. Als dat niet het geval is, zal geen enkele bedreiging, beloning of time-out een effect hebben. De relatie moet opnieuw worden opgebouwd en de relatie met leeftijdsgenoten moet weer in de juiste proporties worden hersteld voordat er iets kan veranderen. Hij heeft het hier over extreme gevallen, maar een zekere mate van gehechtheid aan leeftijdsgenoten is natuurlijk heel gewoon.
Laat hechting zijn mooie werk doen
Constant logisch zijn en logisch blijven is een stevige taak. Als volwassenen weten we hoe vermoeiend het is om pakweg medische beslissingen te nemen. Of financiële zaken te beslissen. Of als gezin voor een keto levensstijl te gaan. Of te beslissen welke films we willen zien. Aan kinderen vragen logisch na te denken over de beslissing om volwassenen met gezag te vertrouwen, hen te volgen en ervan te leren, is nog heel wat vermoeiender.
Gelukkig is dat verlangen bij veilige hechting voor kinderen net zo instinctief en gemakkelijk als de reflex om je hand weg te trekken van een hete pan. Kinderen willen best volgen en ‘goed zijn’.
Een kind dat gehecht is aan zijn ouders zal gemakkelijk te corrigeren zijn, omdat een ouder voorzichtig kan aangeven wat sociaal acceptabel is of niet, wat gezond is of niet, en wat ‘mensen zoals wij’ doen.
Het leerproces vergemakkelijkt
Leren is ook een gemakkelijk vloeiend proces als er hechting is. Denk eens terug aan je eigen school-ervaring. Hoe gemakkelijk was het niet om te leren van de leraars waaraan je gehecht was. Of dingen op te steken van je grootmoeder terwijl ze je liefdevol leerde tuinieren, breien of bakken. En bedenk hoe de uren op een dag aanslepen en hoeveel tranen er vloeiden in klassen waar je voelde dat de leraar je niet mocht en er geen hechting was.
Leren van de mensen van wie je houdt, is gemakkelijk.
Check ons Kinder Keto programma
Gemotiveerd om te weten hoe je een gezonde keto levensstijl bij je kinderen kan starten? Ongetwijfeld voor velen een nog grotere uitdaging, maar absoluut de moeite waard!
Onvolwassenheid en hersenontwikkeling
Kinderen zijn echt niet enkel miniatuurvolwassenen zonder levenservaring of tientallen jaar onderwijs. Hun hersenen zijn nog niet volledig ontwikkeld om te kunnen redeneren, nauwkeurige conclusies te trekken en langetermijnresultaten te voorspellen.
Net zoals een 3-jarige niet het vermogen heeft om staartdeling te begrijpen, ongeacht hoeveel je hem tracht bij te brengen, heeft hij ook niet de nodige logica om de wereld om hem heen voldoende te begrijpen om zijn eigen persoonlijk juiste beslissingen te nemen. Het is hier dat hechting, spiegeling en vertrouwen komen kijken.
Een kind moet zijn ouders vertrouwen en volgen totdat zijn hersenen meer ontwikkeld zijn en hij in zijn ontwikkeling klaar is om zijn eigen persoon te zijn. Ouders moeten erop kunnen vertrouwen dat ze goed genoeg zijn om dat vertrouwen te krijgen.
Waarom is oudergerichte hechting beter?
Wanneer een kind naar zijn ouders opkijkt voor begeleiding, ondersteuning en zorg, worden die ouders beter gewapend om hem goed te onderwijzen. Daarnaast zullen ze hem ook veel minder snel de rug toekeren.
Bedenk maar eens hoe wispelturig trends en rages zijn op school. De ene dag kan je kind het meest populaire en aanbeden kind zijn onder leeftijdsgenoten, maar één misstap en je kan net zo snel weer worden afgewezen door die leeftijdsgenoten. Als dit jouw bron van hechting of gemeenschapsgevoel is, is het makkelijk in te zien hoe schadelijk zo’n afwijzing kan zijn.
Neufeld stelt dat een kind niet van jongs af aan een identieke hechting kan hebben aan zijn leeftijdsgenoten als aan zijn ouders. Omdat hij nog niet het vermogen heeft ontwikkeld om dingen te zien vanuit twee verschillende gezichtspunten, zal hij pas na de adolescentie de capaciteit hebben om gehecht te zijn aan zowel ouders als leeftijdsgenoten.
Samenvatting van een aantal specifieke concepten
Praktische suggesties op het einde
Aan het einde van het boek geeft Neufeld suggesties om hechting aan leeftijdsgenoten tegen te gaan. Die dingen zijn natuurlijk niets nieuws, maar zijn theorie verklaart goed waarom ze zo essentieel zijn. Dit zijn een aantal voorbeelden.
- Zorgvuldig kiezen van kinderopvang en ervoor zorgen dat er hechting is voor je je kind verlaat.
- Familiemaaltijden samen nuttigen.
- In dialoog gaan met je kind.
- Je kind ‘ophalen’ nadat het bij je weg is geweest.
- Ongecontroleerd contact met leeftijdsgenoten en logeerpartijtjes beperken.
- De vriendjes van je kind leren kennen.
- Relaties met familieleden aanmoedigen en als die er niet zijn, met families die dezelfde waarden delen.
- Familievakanties zonder vrienden van het kind.
- Gezinnen bij elkaar houden bij gemeenschappelijke activiteiten in plaats van ze te scheiden volgens leeftijd.
Waarom dit boek zo waardevol is
De concepten van het boek zijn op zich zeker niet nieuw (het boek is van 2006) en ook de grote waarde van het hechtingssproces is ons bekend, toch hielp de inhoud ons nog eens de juiste puntjes op de ‘i’ te zetten en ons eigen plan qua scholing wat helderder te krijgen.
Persoonlijk vinden Sofie en ik het hechtingsaspect in het opvoedproces met onze jongens al lang het meest waardevol. Daarvoor doe je het écht! In staat zijn erop te vertrouwen dat als we gewoon genieten van de tijd met hen ze zullen evolueren tot top-kerels haalt gewoon een enorm gewicht van je schouders. Zeker als de puberteit snel om de hoek komt loeren…
Als je geen zin of tijd hebt om het hele boek te lezen, is onderstaande lezing van Gordon Neufeld al een boeiende eerste stap.
Check ons Kinder Keto programma
Gemotiveerd om te weten hoe je een gezonde keto levensstijl bij je kinderen kan starten? Ongetwijfeld voor velen een nog grotere uitdaging, maar absoluut de moeite waard!
Mooi werk! Jouw enthousiasme is zo opvallend in je schrijven maar ook als persoon.
❤️🍀
Bedankt Dany!!!