De behoefte om elke twee uur iets kleins te eten. Ik vond het jarenlang vreemd, Sofie vond het een nood om haar energie op peil te houden. Eigen aan haar lichaam. Een stukje chocolade op het werk, snel een banaan tussendoor, een slokje cola wanneer er een energiedip zat aan te komen, ’s avonds na het eten nog wat chips. Ondanks dat veelvuldige eten (snoepen), had ze heel vaak last van appelflauwtes. Dat leek zo onlogisch. Tijdens onze recente zomervakantie zijn we wellicht te weten gekomen wat er al die tijd aan de hand was. Een persoonlijk relaas over hypoglycemie.

Uiteenlopende diagnoses in Brazilië en Nicaragua

Het is januari 2016. Samen met onze kleine kerels zijn we een maand lang in Brazilië. Sofie wordt ziek in Florianopolis. Tintelingen, flauwte, angst. Lage bloeddruk. Behoorlijk scary. Het lijkt alsof ze op elk moment het bewustzijn kan verliezen. De redders van het desbetreffende strand sturen ons naar een Braziliaans ziekenhuis. Er wordt geen diagnose gesteld. Wél wordt er extra vocht toegediend via een infuus. En dus denken we dat de warmte haar genekt heeft. Het is er ook ontzettend warm aan het strand op het middaguur. We schrijven toen: “We gaan nooit weten wat nu de boosdoener was, maar vandaag bleef mama toch voor het grootste deel in bed. Met tintelingen, flauwte, en geen echt happy gevoel”.

Anderhalf jaar later, juli 2017, opnieuw zijn we in een warm land. Nicaragua deze keer. Ook daar ontstaan dezelfde symptomen. Deze keer beginnen de problemen niet aan het strand, maar wel rond de middag, op een moment dat we op restaurant gingen eten. Nicaragua is allesbehalve keto-vriendelijk. Een week lang had Sofie vooral koolhydraten en behoorlijk weinig eiwitten of vetten aan haar lichaam gegeven.

Ook hier zijn de symptomen in de eerste plaats: flauwte, trillende benen, “mieren” die door het lichaam kruipen, koude, gevoelloze handen, en een ontzettend groot angstig gevoel. Sofie wil liefst zo snel mogelijk naar huis, tot elke kost. Er is geen koorts, geen diarree, geen braakneigingen. Niets van dat alles. De situatie houdt een aantal dagen aan.

Opvallend: er is geen eenduidigheid over de start van het probleem. Vaak is het wanneer we beginnen te eten. In een restaurant na een autorit, maar ook ‘s morgens na het ontwaken op het moment dat we aan het ontbijt beginnen: typisch fruit, of een fructose-drankje in combinatie met rijst & bonen. Op een ander moment ontstaat het wanneer we logies moesten zoeken.

Triggert stress en koolhydraatrijk eten geen insuline in het lichaam? Zou het een insuline probleem zijn?

Dokters met uiteenlopende diagnoses

We bezoeken op Ometepe twee dokters. En in Granada, waar de medische reputatie toch net iets beter is, een derde dokter. Hun diagnose is de volgende:

• Dokter 1: “Je hebt niets. Je bent volkomen gezond. Al je waardes zijn normaal.”
• Dokter 2: “Je hebt een tekort aan elektrolyten, vooral potassium kan dit veroorzaken. Ik schrijf je supplementen voor.”
• Dokter 3: “Je hebt een bacteriële infectie. Ik schrijf je antibiotica voor.”

Dokter Christophe, niet medisch geschoold maar heel begaan met de patiënt, vindt dit allemaal verwarrend en te veel ‘vogelpik geneeskunde’. We beslissen ons niet zomaar neer te leggen bij de laatste diagnose van bacteriële infectie.

Sofie is al langer opvallend “verslaafd” aan (snelle) suikers om flauwtes tegen te gaan. Ze kan geen twee tot drie uur zonder een suiker-boost, in de vorm van een slokje cola, een stuk chocola, een frangipane of een koek. Daardoor verplicht ze haar lichaam constant te eten.

Zou het kunnen dat ze hypoglycemie heeft? We gaan verder op onderzoek.

Hypoglycemie is een te laag suikergehalte in het bloed

Wat is de standaard definitie van hypoglycemie? 

Als je een te laag suikergehalte in het bloed hebt, wordt dat hypoglycemie genoemd. De suikerwaarde, gemeten met een vingerprik, bedraagt dan minder dan 70 mg/dL. Normale bloedsuiker is ongeveer 100 mg/dl.

Hoe kun je hypoglycemie herkennen?

Bij een te laag suikergehalte in het bloed krijg je last van hartkloppingen, zweten, honger, beven en een rusteloos gevoel (irrationeel denken). Je hebt (soms) hoofdpijn en voelt je verward. Je kunt je moeilijker concentreren, je ziet dubbel, je gaat je vreemd gedragen en kunt uiteindelijk bewusteloos raken.

Dat klinkt bekend in de oren. We gaan op zoek naar referentie-filmpjes. Aangezien ik al langer dokter Eric Berg op YouTube volg, en merk dat ie vaak goed advies heeft, zoek ik op wat hij hierover heeft. We vinden een interessante video die hypoglycemie uitlegt. Hij heeft zelf lang hypoglycemie gehad en heeft ook goede follow-up video’s die aangeven hoe je het kan oplossen.

Wat veroorzaakt hypoglycemie?

Lange termijn

Door als kind en later als volwassene veel te veel grote hoeveelheden suiker te eten. Hierdoor moet je lichaam zo hard werken en moet je zo veel insuline aanmaken om het te kunnen verwerken. Het is eigenlijk een overreactie. Gedurende jaren en jaren en jaren.

Oorzaken korte termijn

• Te veel insuline (van suikers/koolhydraten: alcohol, fruit, pannenkoeken, pasta, brood, sapjes etc)
• Laag glycogeen (door te weinig potassium in de lever; potassium zorgt ervoor dat glycogeen bewaard kan worden. Als je niet voldoende potassium hebt, kan je hypoglycemische reactie hebben want je suiker wordt niet voldoende bewaard). Voldoende avocado eten is voor Sofie sowieso dus prima advies! Bananen hebben ook veel potassium maar door teveel suiker zijn ze dan weer minder aan te raden.
• Insuline-resistentie (je lichaam voelt dat je te weinig insuline hebt en gaat er méér aanmaken); omdat je té frequent eet bijvoorbeeld. Ga je typisch niet vinden door het klinisch te testen.

Hypoglycemie kan op termijn HYPERglycemie (hoge bloedsuiker in lichaam) worden, waardoor je lichaam de suiker toxisch gaat vinden en je insuline-resistent wordt. De cellen in je lichaam gaan die hoge hoeveelheden suiker uit je pancreas niet in je lever aanvaarden. Dat leidt uiteindelijk tot hoge bloedsuiker, diabetes type2.

Wat gebeurt er exact in het lichaam?

Je krijgt de weerbots van insuline dat té machtig/hoog is; bij normale bloedsuiker is het tussen 80 & 100. Suiker en koolhydraten triggeren insuline; het lichaam zal de suiker eruit halen en bewaren als vet of cholesterol.

Wat stelt de klassieke medische wereld voor?

Dit is wat de medische wereld adviseert: “Als je hypoglycemie voelt aankomen, eet dan een zoete snack waarvan de suikers snel in het lichaam opgenomen worden (snelle suikers). Houden de klachten aan na 10 minuten, neem dan nog een zoete snack. “

Snelle suikers zijn dan bijvoorbeeld: een half glas vruchtensap, een eetlepel honing, een half glas frisdrank (geen light), 2-3 klontjes suiker, 3-5 tabletjes druivensuiker, 20 g chocolade. Daarna kun je suikers innemen die trager worden opgenomen (bijvoorbeeld een boterham, een stuk fruit of een glas melk).

Waarom is dat ontzettend slecht advies?

Ze kijken op een oppervlakkige manier naar het probleem. Zoals een pijnstiller nemen telkens je je voet stoot. De échte vraag is waarom je zo onhandig bent. En dat wil je dan oplossen zodat het je niet meer overkomt.

De echte oplossing is de eetstijl te verlaten die dit uiteindelijk op lange termijn heeft veroorzaakt. Insuline reageert op glucose en verlaagt de bloedsuiker. Er is een hormoon dat het tegengestelde doet (en dat is ‘the missing piece’ aldus dokter Berg), glucagon. Dat hormoon verhoogt bloedsuiker, mobiliseert het en laat die bewaarde suiker van je lever en je spieren los. Daardoor blijft de suiker in je lichaam constant. Insuline en glucagon werken samen.

Hoe op te lossen?

Eigenlijk is het heel eenvoudig om hypoglycemie te corrigeren. Door glucagon te triggeren. En de belangrijkste voeding die glucagon triggert, zijn eiwitten. Concreet betekent dit dat je een kleine hoeveelheid eiwitten moet eten ‘s morgens. Als eerste voeding. Daardoor ga je opeens weer helder kunnen denken.

Met die informatie gingen we aan de slag. We hadden drie dokters bezocht, die kwamen alle drie met een andere diagnose. Dat boezemde geen vertrouwen in. Sofie bleef de flauwtes, trillingen en angst-momenten ook krijgen, ook al was ze met de antibiotica-kuur gestart.

Waarom het ‘meer plausibele’ advies dan niet eens uitproberen, dachten we.

Hoe namen we het praktisch aan? 

We zorgden ervoor dat Sofie bij elke maaltijd zou starten met water, en daarna eerst eiwitten (kip, Griekse yoghurt, kaas, eieren) at.

Sindsdien heeft ze op geen enkel moment meer zo zwaar die symptomen gehad. En dat is dus drie maanden geleden. Wanneer ze toch de dag begint met een boterham met choco, dan heeft ze na 2 uur een flauwte en “moet” ze snel iets van snelle suikers binnen hebben. De dag fout starten heeft dus snel consequenties.

Onze persoonlijk conclusie van dit alles?

Om ervoor te zorgen dat hypoglycemie niet meer voorkomt, moet je switchen naar een levensstijl en eetgewoontes die laag zijn in suiker/koolhydraten en hoger zijn in verzadigde vetten en eiwitten. In plaats van te reiken naar snoep bij zulke flauwtes, eiwitten consumeren. En trachten ook geen tussendoortjes meer te eten die uit suikers bestaan. Want vijf keer per dag eten is in dat geval het slechtste dat je kan doen. Want elke keer dat je eet, trigger je insuline. Pas zo kan je het hele mechanisme in je lichaam dat beschadigd is, fixen.

Concreet advies bij hypoglycemie

Concreet advies dat we voor Sofie hebben opgesteld – en dat lijkt te werken:

• Vermijd suiker/eenvoudige koolhydraten; dus geen fruit, suiker, honing, koekjes, veel minder alcohol etc. (tenzij bij zo’n hypoglycemie-aanval je bloedsuiker echt extreem laag gaat en het gevaarlijk wordt)
• Eet meer eiwitten, goede vetten en groenten
• Geleidelijk gaan naar veel minder tussendoortjes (-> in lijn met de Intermittent Fasting gedachte) en haar lichaam weer insuline gevoelig maken:
  • Van 6 maaltijden per dag naar 5 maaltijden
  • Van 5 maaltijden per dag naar 4 maaltijden per dag
  • Van 4 maaltijden per dag naar 3 maaltijden per dag zonder suiker
  • Van 3 maaltijden per dag naar maaltijden met veel potassium, vetten en groenten
  • Ontbijt overslaan, nog twee keer eten
  • Tot het punt dat ze af en toe zoals Christophe indien nodig zou kunnen toekomen met één gezonde ‘vlees/vis met groenten en vetten’ maaltijd per dag

Zo kan het lichaam helen, verdwijnen de symptomen helemaal en kan je op lange termijn hypoglycemie vermijden. Doe je die transitie té snel, dan ga je op bepaalde moment hypoglycemie-reacties krijgen, dus het moet in stappen gebeuren.

Zijn er nog mensen die zich in deze situatie herkennen?