Langer leven is in hun ogen genetisch gedreven of heeft gewoon met geluk of pech te maken. Wat we bijna allemaal wél gemeen hebben is de angst om ouder te worden. Dat heeft heel waarschijnlijk veel te maken met wat dat ouder worden veroorzaakt: ziektes, rimpels, lichamelijke en mentale achteruitgang. Dat zijn de soort kwalen die we ervaren naarmate we ouder worden.

Vinden we de “bron der jeugd” in het laboratorium, dan zijn we vermoedelijk in staat langer in de echte wereld te leven. Vele wetenschappers proberen de maximale menselijke levensduur – zo niet onsterfelijkheid zelf – met een decennium of twee te verlengen. Het zou een hele prestatie zijn om mensen tot 130 of 140 te laten leven. (Het morele ‘willen we dat wel’ is nog een andere discussie).

Is de belofte om langer te leven realistisch?

Met ketohuis proberen we vaak te zeggen dat het slim is je lichaam regelmatig voedingsrust te geven. Of anders gezegd: eet minder vaak. De beloften van een langer leven liggen namelijk momenteel in interventies zoals caloriebeperking. Daarvan is bij vliegen, wormen en zelfs bepaalde primaten aangetoond dat ze de gemiddelde en maximale levensduur verlengen. Bovendien zijn moleculaire verbindingen zoals metformine, resveratrol en rapamycine veelbelovend in het laboratorium (bij muizen) op vlak van levensduur en om de gezondheid te verbeteren. En toch, en toch, en toch. De laatste tijd wordt een deel van dit onderzoek best wel kritisch herbekeken. Gelukkig maar.

Er is een schat aan new-age wetenschap dat de grenzen van het onderzoek naar veroudering verkend. In mijn ogen blijft het bij heel wat dingen waardevol om te bedenken dat je het niet te ver moet zoeken. Simpele interventies leveren al best krachtige resultaten op. Bewegen is er zo eentje, met (potentiële) impact op onze levensduur.

Het heeft geen zin al te veel uit te weiden over het punt dat lichaamsbeweging een noodzaak is als je (super)succesvol ouder wil worden. Ik schreef onlangs over de belangrijke rol om regelmatig én dagelijks te wandelen. We weten ook dat lichaamsbeweging effectief is bij het behandelen of voorkomen van ziektes, zoals het ‘oud worden’ zelf.

Bovendien zou regelmatige lichaamsbeweging het risico op overlijden door alle oorzaken en door hart- en vaatziekten verminderen. Sterker nog: méér lichaamsbeweging komt overeen met een langer leven, hoewel er een punt kan zijn dat het voordeel begint af te nemen.

Andere studies schatten het risico op overlijden ongeveer 25-30% lager bij lichamelijk actieve vs. inactieve personen. Dit zou zich kunnen vertalen in gemiddeld 3,5 tot 4 extra levensjaren.

Uit bijna elke afzonderlijke studie waarbij de actieve met de inactieve medemens wordt vergeleken, zie je dat sporters langer leven. En wanneer de personen uit die onderzoeken nog eens huidige of voormalige atleten zijn, leven ze ook langer. Daarmee wordt op zijn minst gesuggereerd dat langdurig regelmatige lichaamsbeweging je een extra voorsprong geeft.

Maakt het uit hoeveel je beweegt? Ja, en dat geldt ook voor hoe intensief je sport.

Uit een vervolgonderzoek van Harvard-alumni (mannen) van 1966 tot 1988, blijkt er een omgekeerd verband tussen intensieve lichamelijke activiteit en overlijden. Hoe meer energie tijdens de week werd verbruikt door fysieke activiteit hoe hoger de voordelen voor een lang leven. Uit een andere analyse van hetzelfde onderzoek blijkt dat lichaamsbeweging met lage en matige intensiteit weinig verband houdt met overlijden, maar lichaamsbeweging met hoge intensiteit laat een duidelijk voordeel zien.

Intervaltraining met hoge intensiteit is misschien wel het nieuwe medicijn voor een lange levensduur? Vergeet in ieder geval niet af en toe te sprinten!

Een relatief recente studie in JAMA vond bewijs dat een grotere cardiorespiratoire fitheid een lager risico op overlijden voorspelt.

Met toegang tot testen op de loopband— zogenaamde VO2 max-tests; zie ook dit artikel —  konden ze gegevens verzamelen over meer dan 120.000 personen van wie ze ook toegang hadden tot overlijdensgegevens (mortaliteit door alle oorzaken was de belangrijkste uitkomst).

Niet alleen voorspelt een hogere aerobe conditie een kleiner overlijdensrisico, maar zij die werden gecategoriseerd als “elite sporters” (die VO2 max-niveaus hadden van meer dan 2 standaarddeviaties boven het gemiddelde voor hun leeftijd) hadden het laagste risico op overlijden in het hele onderzoek.

In feite leek er geen “bovengrens” te zijn voor het sterftevoordeel dat wordt behaald door het verhogen van de aerobe conditie. Hoe fitter de deelnemers waren des te groter de winst qua levensduur.

Over de reden ‘waarom’ lichaamsbeweging de levensduur zou kunnen verlengen, bestaat er voldoende menselijk onderzoek dat ons vertelt dat lichaamsbeweging de cardiovasculaire gezondheid en functie verbetert, skeletspiermassa en -prestaties verhoogt, risicofactoren voor ziekte vermindert en de cognitieve functie verbetert.

Heel waarschijnlijk spelen synergiën tussen lichaamsbeweging en je hele lichaam een grote rol, en is het die kruisbestuiving die het ziekterisico vermindert, je fysieke capaciteiten behoudt en je levensduur verlengt.

Ik denk niet dat lichaamsbeweging genoeg in de schijnwerpers staat als het gaat om levensduur en het verlengen ervan. Veel van de aandacht (vooral de voorbije jaren) is gefocust op voeding en – in mindere mate – op mogelijke levensverlengende farmacologische middelen.

Daarmee wil ik het voedingsluik van onze keto levensstijl niet bagatelliseren. Voeding blijft voor mij de basis. Wat we eten, speelt een enorme rol voor een gezond en lang leven. Heel wat mensen moeten gewoon eerst heel wat lichter zijn voor ze hun lichaam al te veel willen belasten. 

Wat die farmacologische middelen trouwens betreft… die kunnen best ook hun plaats hebben in een toekomst waarin het verlengen van de levensduur een voor iedereen beschikbare strategie is. Talrijke studies in diermodellen zijn veelbelovend. Misschien zullen we op een dag een levenslange pil gebruiken om onze kansen om honderdjarig te worden te vergroten.

Lichaamsbeweging is gewoon een eeuwenoude strategie om niet alleen ziekte te verminderen, maar ook de gezondheid te verbeteren, waar je je ook bevindt in je gezondheidsavontuur. En in de meeste gevallen is het spotgoedkoop of gratis! Dagelijks bewegen is cruciaal, en de ultieme biohack, waar nooit genoeg aandacht aan kan worden besteed.

Ben je op zoek naar de bron der jeugd? Of kijk je al uit naar die ultieme cocktail van geneesmiddelen die je een langer leven bezorgen? Vergeet nooit dat de beste strategie erin bestaat om je evolutionaire wortels te voeden door te bewegen zoals je lichaam aan de basis wil bewegen. En zo kan je misschien voor een lange, lange, lange tijd in prima gezondheid blijven.

Laat hieronder zeker weten hoe jij hier naar kijkt.