Het is 09.00 vanmorgen. We hebben nog niet ontbeten. De jongens zijn twee uur wakker en hebben nog geen enkel moment geroepen dat ze honger hebben. Ze bewegen, spelen en zijn actief. Dat is een vaak terugkomend ritueel. Ik heb in het kader van vetverbranding al vaker gesproken over het concept van ‘metabolische flexibiliteit’. Op één of andere manier betekent het terug kinds worden – qua metabolisme!
Gezonde kinderen denken niet constant aan voeding. Ze draaien efficiënt op voedingsbrandstof of op eigen kracht. Dat zien we duidelijk aan onze jongens.
Zo wil jij ook terug door het leven gaan. In dit artikel spit ik dit thema verder uit en geef ik mee wat de kracht is van metabolische flexibiliteit.
Wat is metabolische flexibiliteit?
In plaats daarvan ervaar je, zoals de +7000 Ketohuis leden in onze privé facebook groep, een stabielere stemming en eetlust, sneller herstel van sportinspanningen en andere vormen van levensstress. Bovendien heb je meer veerkracht om je te wapenen voor zowel lichte ziekten, virussen als de tragische voedingsgerelateerde ziektepatronen. Dat zijn vooral aandoeningen van cognitieve achteruitgang die in toenemende mate worden gekoppeld aan diëten met veel koolhydraten en veel insuline.
Systemische ontstekingen afbouwen
De huidige realiteit voor bijna elke mens op aarde is die afhankelijkheid van regelmatige shotjes koolhydraten in voeding als belangrijkste energiebron. Zo bevorder je een gezondheidstoestand van systemische ontsteking. Deze ongewenste systeembrede en chronische vorm van ontsteking wordt door de meeste deskundigen verondersteld de oorzaak te zijn van bijna elke vorm van ziekte en disfunctie in het lichaam.
Maak kennis met de belangrijkste sluipmoordenaars van de moderne mens: hartziektes, cognitieve ziektes en kanker. Systemische ontsteking ontstaat omdat je lichaam slecht uitgerust is om de wild overmatige koolhydratenbelasting van ons Westers Eetpatroon aan te kunnen, in combinatie met andere moderne stressfactoren zoals overmatige lichaamsbeweging of onvoldoende slaap.
Stijgt je bloedsuikerspiegel en geraakt je bloedbaan overspoeld met insuline op routinematige basis, dan ga je langdurig die uiterst delicate hormonale processen belasten die ontworpen zijn om je humeur, energie en denkproces te allen tijde stabiel te houden. Een eetpatroon met veel glucose / veel insuline zorgt er ook voor dat mitochondriën afnemen en / of disfunctioneel worden. Zo word je op termijn kwetsbaar voor oxidatieve schade door vrije radicalen. En dat is geen politieke groepering!
Zowel ’s ochtends,’ s middags als ’s avonds koolhydraten naar binnen knallen veroorzaakt ook een ongewenste chemische reactie. Dat staat bekend als glycatie, waarbij de overtollige glucosemoleculen die door de bloedbaan zweven, zich binden aan belangrijke structurele eiwitten in het hele lichaam en op lange termijn schade aanrichten. De langstlevende cellen van het lichaam – hersenen, cardiovasculair systeem, ogen, nier en huid – zijn het meest kwetsbaar voor glycatie. Dat is de reden waarom diabetici (die moeite hebben met de regulering van bloedglucose) vaak zicht- en nierproblemen hebben, en waarom rimpels een afspiegeling zijn van veroudering.
Vrije radicalen zijn geen politieke groepering!
Overtollig lichaamsvet wegwerken
Door dit te begrijpen, zie je ook meteen de consequenties. Begin je jouw dag met een beter humeur, meer energie en meer scherpte in je brein, dan ben je beter in staat om je doelstellingen te bereiken: meer lichaamsbeweging, betere slaap en stressmanagement bijvoorbeeld. Allemaal essentiële zaken voor je gezondheid.
Jammer genoeg zijn we vaak te lui, te moe of garadbraakt en ontmoedigd om die doelstellingen te bereiken. Bereik je metabolische flexibiliteit dan ga je makkelijker overtollig lichaamsvet verliezen. Je wil dat ook doen zonder lijden en opoffering…typische zaken die gepaard gaan met “caloriebeperkende diëten”.
In mijn ogen kan metabolische flexibiliteit het beste en makkelijkst worden bereikt door een keto eetpatroon dat wij promoten, maar zoals zo vaak in het leven zijn er uiteenlopende manieren om er te geraken. Telkens wanneer je jouw energiecellen beperkt of uitput, zoals bij vasten of het uitvoeren van een zware training, bevorder je die metabolische flexibiliteit.
Dat is de reden waarom we altijd zo hard de nadruk leggen op de heilige trilogie: kwaliteitsvolle koolhydraatarme voeding + dagelijkse beweging + slimme eetfrequentie .
Hierdoor moet je lichaam andere manieren vinden om energie vast te houden, omdat koolhydraatrijke maaltijden niet telkens worden aangevoerd.
Dit betekent dat ook veganisten, vegetariërs of carnivoren metabolische flexibiliteit kunnen bereiken, net als iédereen die gezonde voeding eet, op voorwaarde dat ze zeer actief zijn en gewoon niet te veel eten.
Het komt er dus op neer de geraffineerde koolhydraten en industriële zaadoliën die je vetmetabolisme afremmen te vermijden. Klaar.
Ingebakken in ons DNA
Metabolische flexibiliteit zit ingebakken in onze genen. Onze voorouders hebben zich gedurende 2,5 miljoen jaar verder ontwikkeld omdat er een constante selectiedruk was die gepaard ging met honger en gevaar door roofdieren opgepeuzeld te worden. De oermens moest over het algemeen hard werken voor elke hap voedsel. Ook waren ze nooit zeker van waar of wanneer hun volgende maaltijd zou komen. Dit dwong hen goed te worden in het verbranden van opgeslagen vet en glycogeen (de opgeslagen vorm van koolhydraten) en het maken van ketonen in de lever, voor die momenten dat de inname van koolhydraten via de voeding onvoldoende was om te voldoen aan de behoeften van het extreem energie opslorpende menselijke brein.
Ons brein kan geen vetten of eiwitten verbranden. Daarom is het meestal afhankelijk van glucose of de juiste glucosevervanger, namelijk ketonen.
(Opmerking: de hersenen kunnen ook lactaat verbranden onder bepaalde omstandigheden, zoals intensieve training.)
Keto, wa’s da?
Heel wat mensen hadden tot een aantal jaren of maanden geleden nog nooit van keto gehoord. Da’s eigenlijk vrij absurd is, want misschien is het wel het meest cruciale metabolische kenmerk voor de menselijke overleving in onze evolutionaire geschiedenis. Zonder ketonen zouden onze voorouders tijdens de jacht of het plukken hebben gefaald.
Hypoglycemie zou hen de das hebben omgedaan. Of ze zouden niet in staat zijn geweest om dag in dag uit hard te werken zonder garantie op een maaltijd. In plaats daarvan overleefden die voorouders van ons niet alleen. Nee, ze konden zich door hun metabolische flexibiliteit zelfs verder ontwikkelen. Vandaag hebben we dit prachtige geschenk van onze voorouders – het menselijke genetische kenmerk van metabole flexibiliteit en vet- en keto-aanpassing – volledig vernietigd door het onder gigantische stapels suikers, granen en slechte oliën te begraven. Voor het overgrote deel van onze bevolking is dat nog steeds de dagdagelijkse realiteit: brood, pasta, rijst, maïs, ontbijtgranen. En natuurlijk koekjes en chips.
Sofie en ik merken doorheen onze buitenlandse vakantie-avonturen dat die “culturele verrijkingen” geëxporteerd werden naar de meeste andere landen over de hele wereld. De consumptie van té veel koolhydraten, té veel totale calorieën en té frequent eten heeft onze metabolische spierballen aangetast. Hierdoor zijn we op een sneltrein richting metabool syndroom geëvolueerd, wat de verzamelnaam is van een reeks ziektesymptomen die door chronisch overmatige insulineproductie worden veroorzaakt.
Totaal verkeerde prioriteiten
We besteden miljoenen aan langdurige zorg voor mensen met metabool syndroom, vooral diabetes type 2, waarbij we grotendeels negeren dat vier van de vijf markers die het metabool syndroom definiëren (verhoogde nuchtere glucose, hoge bloeddruk, lage HDL en hoge triglyceriden) op amper 21 dagen Start to Keto koolhydraatbeperking tijd voor de meeste mensen rechtgezet kan worden.
De vijfde indicatie, namelijk een taille die uit proportie is geraakt, neemt vaak langere tijd in beslag om te corrigeren. Dat betekent wel niet dat je moet wanhopen.
Gestage vooruitgang is verzekerd wanneer je aan die koolhydraatrijke patronen kan ontsnappen. Helaas bevindt de moderne suikerverbrander zich in een toestand van metabolische inflexibiliteit, volledig afhankelijk van regelmatig geplande koolhydraatrijke maaltijden (en tussendoortjes die de bloedsuikerspiegel verhogen) voor energie. Diëtisten, voedselmarketeers en de medische wereld vertellen ons nog altijd dat dit normaal en gezond is.
Goed bedoeld blijven sommigen hardnekkig vasthouden aan het adagio om al een eerste dosis koolhydraten bij het (fruit)ontbijt te krijgen. We blijven zorgvuldig ervoor zorgen dat we niet te veel vet uit voeding binnenkrijgen, zwaar geïndoctrineerd om te geloven dat het schadelijk is.
Terwijl we decennialang dagelijks ontbijten, lunchen, dineren, dessertjes smikkelen en op frequente snacks knabbelen, blijft er een ruime voorraad lichaamsvet opgesloten in de opslag – ontoegankelijk omwille van chronisch verhoogde insulinespiegels.
De productie van ketonen wordt onderdrukt als gevolg van een constant calorisch overschot, wat blijkt uit volle glycogeen-opslagtanks en hoge bloedsuikerspiegels en insuline.
Probeer in die toestand eens een maaltijd over te slaan
Wanneer de moderne mens, zwaar afhankelijk van koolhydraten, een maaltijd overslaat, wordt die hangry. Dat is toogpraat voor een combinatie van honger en boosheid. Heel herkenbaar! Een beter idee is elegant over te gaan op versnelde vetverbranding en ketonenproductie, waarop onze genen zijn voorbereid.
Je middagblues van slappe energie en druilerige gemoedstoestand wordt gezien als een kwestie van leven of dood – zoals ze in de oertijd echt waren. Als gevolg hiervan worden vecht-of-vlucht hormonale mechanismen geactiveerd, met name gluconeogenese. Dat is een moeilijk woord om te zeggen dat mager spierweefsel in glucose wordt omgezet om de hersenen van energie te voorzien. Interessant is dat onze hersenen elke dag ongeveer 150 gram glucose nodig hebben.
Een van koolhydraten afhankelijk brein zal nagenoeg 100 procent glucose verbranden, terwijl een sterk aan keto aangepast brein tweederde van de energie uit ketonen en een derde uit glucose kan halen. Hoera!
Het is niet toevallig dat de minimale basisbehoefte van 50 gram glucose voor de aan keto aangepaste hersenen correleert met de vaak genoemde keto-limiet op de dagelijkse koolhydraatinname van 50 gram per dag. Vecht-of-vlucht gluconeogenese is de reden waarom je je gedurende lange perioden van extreme stress de hele dag alert en gefocust kunt voelen, zelfs wanneer je niet eet.
e-Book Autofagie
Ketoman organiseert trouwens twee keer per jaar uitgebreidere vastenacties.
Lees alles over de praktische implementatie van autofagie: het vasten-experiment van Ketoman.
Het mechanisme hierachter is dat je een gestage druppel glucose aan de hersenen toedient om goed te blijven functioneren zonder voedsel. Het probleem met gluconeogenese en gerelateerde hormonale mechanismen is dat ze alleen zijn ontworpen voor gebruik in noodgevallen. Die vecht-of-vluchtreactie is ontworpen om gezonde, homeostatische functies op een laag pitje te zetten terwijl je het hoofd kan bieden aan korte levens- of doodsbedreigingen – wegrennen van een roofdier en dergelijke.
Helaas misbruiken we in onze hectische moderne leven die vecht-of-vluchtreactie ernstig door allerlei langdurige stress-momenten. Denk aan onze ellenlange files. Denk aan ruzies met geliefden en familieleden. Of toxische vrienden. Denk aan al die veel te slopende ochtendcursussen. Of aan je smartphone die elke vijf minuten een notificatie stuurt. Al die stressmomentjes kunnen je hormonale functies verknoeien en uitputten. Als je koolhydraten en / of totale calorieën beperkt voor je enige mate van metabolische flexibiliteit hebt opgebouwd, stimuleer je die vecht-of-vluchtmechanismen en ga je eigen suiker aanmaken om de schommelingen in honger, humeur en energieniveau te beheersen die gepaard gaan met crashdieet.
Een paar weken lang kan die buzz van het stresshormoon je zelfs méér energie en alertheid geven. Misschien verlies je zelfs wat gewicht; een beetje door minder lichaamsvet, maar vooral toch door minder vochtretentie en celontsteking. Wanneer dat alles verdwijnt en je je gefrituurd en uitgeput voelt, zal je lichaam reflexief reageren op deze traumatische ervaring door te veel eten (vooral snelle energetische koolhydraten) en je hormonale balans te herstellen.
In tegenstelling tot die vecht-of-vlucht-gluconeogenese, is ketonproductie in de lever geen noodmechanisme. Het is een elegante metabolische functie die indien nodig of gewenst een leven lang kan worden gehandhaafd. Onze voorouders konden tienduizenden jaren overleven en bloeiden met vrijwel geen koolhydraten in hun voeding en een goed draaiende ketonen-productie.
Tijd om in actie te schieten!
Schiet in actie! Je wil ontsnappen aan die koolhydraat-afhankelijkheid en op termijn ketoman of ketovrouw worden! Maak je kasten leeg en verwijder al die producten die je in de weg staan om een hoog niveau van metabolische flexibiliteit te bereiken. Begin keto te eten!
Metabolisch flexibiliteit hoeft niet voor altijd een strikte naleving van de richtlijnen voor ketogene macronutriënten te betekenen. In plaats daarvan ga je op termijn het concept begrijpen om te leven in de keto-zone, waar je bedreven raakt in het verbranden van verschillende brandstofbronnen op basis van je specifieke doelen, eetvoorkeuren, genetische kenmerken en voortdurend experimenteren en verfijnen.
Zo word je op termijn die blije metabolisch flexibele ketoman of -vrouw die we allemaal willen zijn.
Een gezonde levensstijl is belangrijker dan ooit.
Bestel ons Slim Keto Starterspakket, lees je in, en ga zelf met keto van start!
