Wim Hof heeft tientallen records op zijn palmares. Een marathon liep ie boven de poolcirkel in korte broek. De dodenzone op de Mount Everest wist hij te passeren, eveneens zonder shirt….tijdens een sneeuwstorm. Het lijkt waanzin maar hij heeft een methode. Koen De Jong schreef er met ‘Koud Kunstje‘ een boek over. Op 57-jarige leeftijd is hij in geen jaren ziek geweest, zijn gewrichten doen geen pijn, en hij drinkt af en toe nog een Heineken (of twee) bij het avondeten. Zijn bijnaam is de ‘Iceman’ maar net zoals ‘Ketoman’ is ook hij niet als held geboren. Bovendien is ie niet eens een durfal. Hij gebruikt wel goed zijn eigen potentieel. Dat we allemaal bezitten.
Zo stelt hij zijn lichaam bloot aan de weerstand van extreme natuurlijke stress-elementen. Het gevolg: hij werd sterker in het proces.
Wim is uniek. Dat staat buiten kijf. Maar wat de man kan, is niet onevenaarbaar. Hij is niet half meerman, half pinguïn. Hij zou jou kunnen zijn. Jij zou hem kunnen zijn. We zouden allemaal Wim Hof kunnen zijn als we dezelfde keuzes zouden maken.
“Jos kan het niet aan”!
We halen onze neus op voor kortstondige stress of moeilijke opdrachten. Het makkelijke, dat kiezen we.
De warme in plaats van de koude douche. Dingen doen we op automatische piloot in plaats van doelbewust. En omdat steeds minder zaken ons harden, worden we soft. Watjes.
We hebben jassen, sjalen, ventilatoren en airco in de wagen. De hele dag zitten we op kantoor. Binnen. Onze lunch mogen ze leveren zonder één stap buiten te zetten.
De verplaatsing naar het werk? Met de wagen!
Onze hele cultuur is enorm efficiënt. Moeilijkheden schakelen we uit. Het comfortabele zoeken we op. En het ergst van al is dat doktoren en bezorgde moeders ons dat script van kleins af aan hebben meegegeven. “Niet naar buiten in de kou zonder jas!” Anders vries je dood. Of: “Doe je schoenen aan als je naar buiten gaat of je wordt verkouden.”
Kon Oerman het aan?
Dat was niet altijd het geval. Het grootste deel van ons menselijk bestaan, boksten we op tegen dingen die ons aanvielen, opjaagden of probeerden een kopje kleiner te maken. Dieren, de natuur of andere menselijke collega’s.
Ons lichaam reageert briljant op dit soort stress. Om passend te kunnen antwoorden, sluiten we alle essentiële systemen af. “Kleppen toe!”, zegt ons lichaam. Immuunsysteem, reproductie, groei en verteringsprocessen…dat alles sluiten we af. Zo kan ons bewegingsapparaat en onze cognitieve prestaties opperbest presteren.
Snel bewegen. Snel denken.
Dat proces wordt door stresshormonen zoals cortisol, adrenaline en norepinephrine geregeld. Het heeft al heel wat mensen gered.
Het echte probleem?
Ons lichaam kent het onderscheid niet meer tussen de fysieke en psychosociale bedreigingen. Dat laatste zijn de nieuwe gevaren die loeren: job(on)zekerheid, onze bankrekening of sociale (Facebook)status. Die bedreigingen hebben allerminst een concrete uitweg of oplossing.
Stresshormonen die als oorspronkelijk doel hebben om via korte uitbarstingen kortstondige stress de baas te zijn, beginnen volledig wild in je brein te draaien. Dat leidt tot chronische stress.
Neurowetenschapper en stress-specialist Robert Sapolsky vat het mooi samen:
“If you plan to get stressed like a normal mammal, you had better turn on the stress response or else you’re dead. But if you get chronically, psychosocially stressed, like a Westernized human, then you are more at risk for heart disease and some of the other leading causes of death in Westernized life.”
Meer angst, meer zorg, meer ziektes
Dat is de enorme ironie van de moderne Westerse wereld. Tijden zijn veranderd. We zijn er enorm op vooruit gegaan. Dingen zijn heel wat beter.
Nu alles zo comfortabel is, zijn we constant ziek. Hoe komt dat toch?
Landen als België en Nederland besteden meer aan gezondheidszorg dan menig land in de wereld, en toch worden we steeds zieker. En dat is niet enkel het geval bij de oudere risicovollere bevolking. Ook jongeren worden steeds zieker. Of krijgen vaker ziekte-labels opgeplakt. Tot spijt van hun identiteit.
De vinger op de wonde zetten is niet echt moeilijk. Collectief en individueel hebben we een disfunctionele relatie met stress. We hebben te veel van de slechte, chronische versie. En te weinig van de goede, kortstondige versie. Het is zelfs erger. We durven de confrontatie met de kortstondige stress niet aan. Chronische stress heeft namelijk elk greintje wilskracht dat we hadden, weggevreten. Voeg daar nog om de paar uur koolhydraten en suiker aan toe, en je ziet meteen hoe ‘slaperig’ we ons gedragen. Rillette, beuling en buikspek werden vervangen door magere yoghurt, havermout en fruitsla.
Daardoor weten we niet meer hoe onze forsballen op te pompen. We zijn slap geworden. Het ontbreekt ons aan wilskracht om eigen en juiste keuzes te maken. Slechte stress klopt ons tegen de grond en haalt onze energie onderuit. In letterlijke zin, is het bezig ons te doden.
Jammer genoeg is er geen oplossing in zicht. Hulpverleners en doktoren kreunen zelf onder de stress. Terwijl stress management een zeldzaamheid is in de toolbox van die dokter. Die weet heel vaak zelf niet hoe iets aan stress te verhelpen. Institutioneel, individueel en collectief gaan we dus ten onder aan stress. Ook ik had het jaren geleden zitten. De dokter plakte er dan Eppstein-Bar op, maar achteraf weet ik uiteraard beter.
Is er dan geen oplossing?
De strategie om dit alles te fixen, is best eenvoudig. Op papier alleszins. Je wil méér kortstondige stress en minder chronische stress. Zotte Nederlander Wim Hof houdt ons een mooie roadmap voor. Zijn ademhalingstechnieken en blootstelling aan koude zorgen ervoor dat we minder slechte, chronische stress opstapelen.
Goede stress doet ons lichaam en persoonlijkheid groeien.
50 dagelijkse push-ups is goede stress.
Sprintjes trekken is goede stress.
Even je comfortzone verlaten en je focussen op een moeilijke intellectuele opdracht, is goede stress.
’s Morgens en ’s avonds drie minuten onder de koude douche is zeker heftig, maar werkt in je voordeel. Na een koude douche merk je hoe warmer je je voelt gedurende de dag. Bovendien krijgt je immuunsysteem een enorme boost.
Gedraag je af en toe als ijsbeer.
Nooit meer klassieke pasta en brood is op alle vlakken prima stress. 🙂
En je ontwikkelt extra wilskracht in het proces.
Tips om stress te verminderen
- Doe yoga en start met meditatie-oefeningen
Die dingen hoeven in eerste instantie niet te veel tijd of aanpassing van je te vragen. Neem wat tijd om het rustig aan te doen. Loop rond in de natuur. Durf al eens blootsvoets in het gras te trippelen, noem het ‘mijn grasmeditatie’, en je zult zien dat je stress zal afnemen.
- Ga op vakantie
Heel wat mensen denken geen verlof nodig te hebben. Hoe vaak horen we niet ‘Tof wat jullie doen, maar daar hebben wij geen tijd én geld voor’. Maak tijd! Plan het financiële!
En doe het niet te laat. Vakantie is top om te ontstressen, je batterijen terug op te laden, en tijd met je gezin door te brengen. Of je prioriteiten weer op een rijtje te zetten.
Eenmaal op vakantie, zet je je telefoon best overdag uit en probeer zoveel mogelijk offline te blijven. Niet makkelijk, maar wel verdiend, die tijd!
- Wees niet beschikbaar
24 op 7 beschikbaar en bereikbaar zijn is een symptoom van onze ‘altijd aan’ moderne cultuur. Maar er altijd zijn, verhoogt je stress. Zelfs wanneer je dat niet beseft. Probeer elke dag een aantal uur je smartphone uit te schakelen of een boek te lezen, buiten te zitten of gezelschapsspelletjes te spelen.
Wat als cortisol toch toeslaat?
Jammer genoeg kunnen we in onze huidige maatschappij niet ontsnappen aan stress. Het overkomt ons allemaal. En het lijkt er niet op dat de toekomst ons minder stress brengt, integendeel. Onze dagelijkse levens verhogen op natuurlijke wijze onze cortisol-niveaus. De dingen die we doen en de zaken die we elke dag in onze mond steken kunnen ervoor zorgen dat dit vetbewarend hormoon laag blijft.
Onze relatie met voeding voegt bovendien voor velen extra stress toe.
Externe stress kunnen we dus niet helemaal uit ons leven verbannen. Toch zijn er hapjes en stapjes die we kunnen nemen om stress te managen en cortisol laag te houden:
- Koolhydraten en suiker beperken. Zo geef je dat onaangename buikvet geen kans. Suiker is stressvol voor je lichaam en kan cortisol verhogen.
- Waakzaam zijn voor voeding die stress kan verhogen (koolhydraten en suiker), en focussen op relaxatie-oefeningen, zoals yoga, die heel efficiënt zijn om stress de baas te zijn.
- Zwaardere fysieke inspanningen ‘s morgens doen wanneer cortisol van nature uit hoger is.
- Niet sporten of zware inspanningen doen in de late namiddag of avond wanneer cortisol zou moeten zakken.
- Elke nacht toewerken naar acht tot tien uur slaap. Wanneer je bijnieren moe zijn door chronische stress, heb je extra slaap nodig. Het is in die periode dat de bijnieren kunnen rusten. Geen bijnier-supplement helpt je wanneer je niet voldoende slaap krijgt en al te vaak gaat sporten.
- Niets (ongezond) eten wanneer je stress hebt.
- Contact vermijden met vrienden of familieleden die voor stress zorgen.
- Maak je eigen leven makkelijker. Durf nee te zeggen tegen anderen.
- Probeer eens massagetherapie en acupunctuur om stress kwijt te raken.
Finale tip voor de keto-pro
Chronische stress doet ons stilaan letterlijk de das om. Ons traditioneel medisch model biedt heel weinig handvaten om dit te verhelpen. De keto-pro beseft dat één van de betere manieren om met stress om te gaan, bepaalde vormen van kortstondige stress zijn.
’s Morgens een ijskoude douche en enkele sprintjes in het park.
Of ’s avonds kippenhartjes en niertjes.
Hormese is het proces waarbij kortstondige stress je helpt je aan te passen en sterker te worden. Wees sterk!
Wat doe jij om sterker en weerbaarder te worden?
—–
Een gezonde levensstijl is nu belangrijker dan ooit. Daarom bieden we onze beide keto-boeken aan met een ‘quartje’ korting! Met deze quarantaine actie willen we graag ons eigen steentje bijdragen. Deze actie is geldig, zolang we in quarantaine zijn!
Blijf je goed voeden, sporten en in de frisse lucht komen! Uiteindelijk komt alles weer goed. 💪😷
Mooi artikel en de nagel op de kop. In puntje 4 staat een typo: ‘hoger’ moet ‘lager’ zijn.
Bedankt. Aangepast. Heb het wat anders geformuleerd: “zou moeten zakken”.