Onlangs twitterde mede-oprichter van Twitter, Jack Dorsey, over zijn experimenten met Intermittent Fasting: “Ik vast dagelijks 22-uur (eet alleen ’s avonds),” schreef hij, “en onlangs heb ik drie dagen gewatervast. Het belangrijkste dat me opvalt, is hoe de tijd vertraagt. ‘
De daaropvolgende commentaren rond het eetregime van Dorsey concentreerden zich op periodiek vasten, maar eigenlijk gaat dit een stapje verder dan vasten. Wat hij aanhaalt is ‘extreem vasten’, het soort dat een proces start dat autofagie heet. Autofagie is een beetje als een “geavanceerde” versie van vasten, of Vasten 2.0.
Zelf heb ik in het verleden zowel met periodiek vasten als autofagie geëxperimenteerd.
Het basisidee achter autofagie is dat bij afwezigheid van externe voedselbronnen het lichaam zichzelf gaat eten (auto= zelf, faag= eten), zijn eigen beschadigde cellen en eiwitten vernietigt en recycleert, zodat nieuwe en gezonde versies ervan kunnen worden gebouwd. Autofagie wordt verondersteld essentieel te zijn als bescherming tegen ziekten zoals kanker en dementie bijvoorbeeld.
Het woord autofagie werd bedacht door de Belgische biochemicus Christian de Duve in 1963, maar ons begrip van het proces is in deze eeuw aanzienlijk vooruitgegaan en in 2016 won de Japanse bioloog Yoshinori Ohsumi een Nobelprijs voor zijn ontdekkingen en onderzoek naar de mechanismen die ten grondslag liggen aan autofagie. Zoals onderzoekers ook aangeven, is het veld echter nog nieuw en veel van autofagie blijft een mysterie.
Hieronder beantwoorden we enkele van onze eigen vragen over autofagie.
Wat is autofagie precies?
Autofagie is “een proces van cellulaire huishouding” dat cruciaal is voor “cellulaire kwaliteitscontrole”, en dat zorgt ervoor dat cellen zich beter kunnen aanpassen aan stress.
Ik hou van de eenvoud van deze Nature-titel uit 2015: “Eat Thyself, Sustain Thyself.”.
En vasten triggert autofagie?
Het lijkt erop. Hoewel het meeste onderzoek naar vasten dat autofagie veroorzaakt bij dieren heeft plaatsgevonden. Vasten en beperking van calorieën worden van oudsher geassocieerd met langzamere veroudering en een langere levensduur, hoewel hun expliciete rol bij het triggeren van autofagie nog steeds opkomt. Zoals een paper uit 2018 het formuleerde: “het bewijsmateriaal is groot dat autofagie in een grote verscheidenheid van weefsels en organen wordt geïnduceerd als reactie op voedselontbering.”
En het vasten moet 24 uur of langer duren?
Dat is niet duidelijk. Die 24 uur als ijkpunt werd uit muizenstudies getrokken en het metabolisme van muizen komt niet noodzakelijk overeen met het menselijke metabolisme.
Altijd goed om te horen wat nefroloog (nierenspecialist) Jason Fung hierover te zeggen heeft. Hij schreef namelijk een heel boek over Intermittent Fasting.
Autophagy, in which your body will take the oldest, junkiest proteins and burn them for energy, happens probably in the later stages of a long fast — somewhere around 20 to 24 hours, is my guess, and it probably maxes out somewhere around 32 hours, again is my best guess.
Hoe komt autofagie mensen ten goede?
Op een rudimentair niveau is autofagie al een cruciaal onderdeel van de celfunctie, waarbij ‘onnodige of disfunctionele’ celcomponenten worden gedemonteerd, bijvoorbeeld cellen die anders tot ziekte zouden kunnen leiden.
Sommige studies tonen aan dat autofagie werkt om infectieziekten te bestrijden, ontstekingen te reguleren en het immuunsysteem te ondersteunen. Autofagie-tekorten werden ook in verband gebracht met depressie en schizofrenie.
Bij mensen is het mogelijk dat verhoogde autofagie ook kan bijdragen tot een langere levensduur, hoewel de link wazig blijft. (opnieuw, de meeste onderzoeken naar autofagie zijn gedaan op dieren.)
Onderzoekers zijn vooral geïnteresseerd in de manier waarop door vasten geïnduceerde autofagie interageert met kanker, hoewel de effecten ervan gecompliceerd en onduidelijk zijn. Longevity-onderzoeker Valter Longo, Ph.D., zei onlangs tijdens een interview op de Science-podcast het volgende : “Zodra de kanker eenmaal verward en verzwakt is door het vasten, en je dan traditionele geneeskunde toevoegt, zoals chemotherapie, dan is het als een links-rechts-mep. ”
Aan de andere kant hebben onderzoeken ook aangetoond dat autofagie het tegenovergestelde effect kan hebben, waardoor tumoren sterker en bestendiger worden voor straling. “Autofagie heeft twee rollen in kanker,” volgens een rapport uit 2011, “fungerend als zowel een tumoronderdrukker” als een mechanisme om “de groei van gevestigde tumoren te bevorderen.”
Ook uit een autofagieoverzicht van 2016: “Autofagie heeft zowel positieve als negatieve rollen bij kanker, en dit heeft geleid tot controverse over of en hoe autofagie-manipulatie moet worden uitgespeeld bij kankertherapie. “
Er is ook de bekommernis dat teveel gewichtsverlies naar aanleiding van vasten gevaarlijk zou kunnen zijn, vooral bij kankerpatiënten.
Wanneer autofagie plaatsvindt, gebeurt het dan gewoon overal in mijn lichaam?
Kort gezegd, met één opmerkelijke uitzondering: vasten lijkt autofagie in de meeste organen (zoals de lever, spieren en pancreas) te veroorzaken, maar ‘niet in de hersenen’.
Kan autofagie schadelijk zijn?
Autofagie is beschreven als een “tweesnijdend zwaard” vanwege zijn schijnbare vermogen om zowel “schade te verergeren of te verlichten”.
Vasten in het algemeen kan bijdragen aan de ontwikkeling van galstenen, die zich kunnen ontwikkelen wanneer gal in de galblaas wordt opgeslagen tot steenachtige materie.
Vasten in het algemeen wordt ook niet aanbevolen voor mensen met overgewicht, zwangere mensen, kinderen en ouderen.
Is er een manier om zeker te weten of autofagie al dan niet in mijn eigen lichaam gebeurt? Is er een manier om het te meten?
Nog niet. Het meten van autofagie bij mensen – of het meten van “autofagische flux” – is lastig, omdat het gaat om de stijgende en dalende verhoudingen van bepaalde minuscule eiwitten (zoals het eiwit LC3 en zijn varianten).
