Timo is vijf. Een super vrolijk kereltje. De guitigste in huis. Maar ook het broertje dat tot nu toe het vaakst op bezoek moest bij de dokter. Of in het ziekenhuis. En ons lang als ouder ongerust maakte. Tot nu.

Het heeft ons veel verwondering en uiteenlopende opinies gekost, maar we zijn stilaan overtuigd dat hij al zijn ongemakken heeft overwonnen. En hij nu enkel in rechte lijn kan groeien. Zoals elk jongetje van vijf. In dit artikel schrijf ik neer waarom we meer en meer overtuigd zijn geraakt dat lectines en andere nachtschaden misschien schadelijker kunnen zijn dan we denken.

Strabisme en andere ongemakken

Het begon al vrij snel na de geboorte. Timo begon scheel te zien.

Een aantal bezoeken bij de oogarts later wees uit wat we stilaan konden vermoeden. Ons tweede zoontje had strabisme, een oogwijking waarbij de ogen niet in dezelfde richting kijken. Heel vaak wordt als oorzaak gegeven dat kindjes die te vroeg geboren zijn, een groter risico hebben. In zijn geval werd aangeraden te opereren. Wat we ook deden. Ondertussen gaat het beter met zijn ogen. Tenzij hij heel moe is. Dan zie je snel hoe slecht het kan zijn. Wellicht zal hij op latere leeftijd een nieuwe esthetische operatie moeten ondergaan.

Een ‘gebroken navel’. Dat was al snel zijn tweede probleem als baby. Dat is een behoorlijke uitstulping op de plaats van de navel. Zo’n navelbreukje is zeker niet problematisch. Maar het vergde in zijn geval ook weer een operatie om te herstellen.

Het derde ‘probleempje’ merkten we pas later op. Na ongeveer een jaar. Hij maakte niet dezelfde evolutie door als zijn broer. Hij viel vaak. Of bezeerde zich opvallend veel. Pogingen tot stappen ontbraken. Hij bleek ontzettend lakse gewrichten te hebben. Waardoor hij pas na twee jaar begon te stappen. Aanvankelijk dachten we ook dat hij problemen had met zijn zicht. Het leek allemaal zo klungelachtig. Wie valt er nu zo vaak, was onze inschatting, indien alles goed gaat met het kijk-vermogen.

Hoe ouder Timo werd, hoe vaker we ook merkten dat hij ontzettend moe was. En dat zelf ook vaak eerlijk aangaf. “Papa, ik ben zo moee”. In het eerste kleuterklasje werd vaak gezegd dat hij een groot deel van de namiddag had geslapen. Geen probleem, dachten we, hij is het soort jongetje dat gewoon ontzettend veel slaap nodig heeft. Groei is een vermoeiend proces.

Tot hij ook véél vaker en langer dan normaal in zijn broek plaste. Stilaan begon het ons toen te dagen. Had Timo niet net iets te veel uiteenlopende probleempjes?

DCD (dyspraxie) diagnose

Steeds vaker stelden we ons de vraag of er geen verband kon zijn tussen al zijn problemen. Was het niet te toevallig dat nét hij zoveel uiteenlopende zaken had? Niemand legde verbanden, dus dachten we gewoon aan pech.

Toch wilden we niets uitsluiten. En maakten we begin 2017 een afspraak in het COS, het Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen. Je wordt dan als kind onderzocht door een kinderarts, een logopediste, een psychologe en een kinesist. Een aantal maanden later mochten we op gesprek om de resultaten te bespreken. En die waren voor ons positief. Verstandelijk was er niets mis met Timo. Het enige dat uit de testen bleek, was dat hij een coördinatiestoornis had. DCD (dispraxie), zo werd ons verteld, betekent dat je kind problemen heeft met

• de coördinatie van bewegingen
• het uitvoeren van vloeiende handelingen
• het aanleren van nieuwe motorische vaardigheden
• het plannen en organiseren

De meeste andere zaken zijn verder terug te brengen tot zijn werkhouding, die wat meer individuele stimulans en begeleiding nodig heeft. Dat was de hele teneur van situatie.

Een diagnose waarmee we konden leven. Ons ook richtig gaf qua begeleiding.

Van dyspraxie naar lekkende darm

Om hem zoveel mogelijk te helpen in zijn verdere ontwikkelingen zijn we dan een aantal maanden naar een kinesiste geweest. Dat deed hem goed. Jas leren aan doen. Gebruik van ritssluiting inoefenen. Op een rechte lijn op één voet lopen. Specifieke motorische oefeningen. Ook de groepsturnlessen waren een stap in de goede richting. Op school was de juf ook bij de pinken. Timo kon het niet beter stellen.

Tot op het einde van de eerste sessies de kinesiste aangaf dat ze twijfelde aan de diagnose.

“Timo heeft geen DCD. Dat kan ik echt niet geloven. Daarvoor doet hij de dingen te juist.”

Dat deed ons opnieuw twijfelen. Maar uiteindelijk deed het label er voor ons ook niet zo toe. We konden hem als ouders toch maar zoveel mogelijk voordoen en stimuleren. Bijkomende hulp had ie niet nodig.

Dat veranderde toen we in januari 2018 toevallig met hem naar onze nieuwe huisarts gingen omdat hij wat piepte en een lelijke hoest had. Timo had sowieso al veel vaker last van bronchiolitis. Dat was dus niets nieuws.

De dokter stelde een andere (bijkomende?) diagnose, namelijk de auto-immuunaandoening ‘lekkende-darm syndroom’. We hadden er al van gehoord, maar heel veel zei het ons uiteraard niet.

Maar het leek intuïtief wel een juistere richting. Vooral omdat ze ook aangaf dat het de eczeem aan zijn benen en armen veroorzaakte, een bijkomend probleem waarmee Timo al een tweetal jaren kampte. Sommige nachten had hij zijn armen en benen helemaal opengekrabd en werd ie huilend wakker. Zalfjes waren helend maar leken geen echte oplossing.

De dokter gaf ook aan dat zijn lekkende darm in haar ogen niet alleen de eczeem en zijn ruwe rug verklaarde, maar ook zijn strabisme, zijn algemeen snelle vermoeidheid en de problemen in zijn ontwikkeling. Het totaalplaatje dus. Wat!? Dus toch een verband?

De dokter raadde ons vervolgens minstens 30 dagen het ‘paleo-protocol’ te volgen. Voeding dus. Zij had dit namelijk met succes bij haar eigen dochtertje drie jaar lang toegepast, die hetzelfde patroon qua ontwikkeling als Timo vertoonde.

Wow. Wat een toeval. Wat een geluk?!

Wetenschappelijke verdieping: ‘lekkende darm’?

Wat betekent zo’n ‘lekkende darm’? Al snel kom je ook de termen ‘leaky gut syndroom’ en intestinale hyperpermeabiliteit tegen. Heel wat auto-immuunziekten (op latere leeftijd) zoals de ziekte van Hashimoto en de ziekte van Graves worden waarschijnlijk veroorzaakt door een gluten- en / of zuivelintolerantie.

Dit is wat ik ondertussen heb begrepen: een gezonde schildklier produceert zoutzuur (maagzuur). Wanneer de schildklier ondermaats presteert, wordt maagzuur geproduceerd, waardoor voedsel te lang in de maag zit, met perforaties (gaten) in de darmwand tot gevolg.

Gaten in de darmwand leiden tot een lekkende darm, waardoor voedsel in de bloedbaan terechtkomt. Het lichaam herkent deze vreemde stoffen niet en dit veroorzaakt een auto-immuunreactie.

Met andere woorden, je bloed weet niet wat de stoffen zijn en het zet je immuunsysteem in overdrive om de vreemde stoffen te doden. De antilichamen die worden geproduceerd om gliadine en andere vreemde stoffen in het bloed aan te vallen, treffen ook de schildklier. Als je bijvoorbeeld gluten blijft eten, blijft je immuunsysteem je schildklier aanvallen.

Mijn spontane vraag hierbij was: “Is dat niet vreemd voor zo’n jong kind?”

Het antwoord dat je hierop dan krijgt, is dat zijn spijsvertering wellicht nog niet volgroeid was bij de geboorte. Dit komt wel vaker voor bij vroeggeboren kindjes.

Eerst dachten we vanuit ‘gezond verstand’ dat dit niet kon. Tot we hoorden dat kinderen geboren worden met een meer doorlaatbaar spijsverteringskanaal. Bij een gezond persoon zal het spijsverteringskanaal sterker worden naarmate het ouder wordt.

Omdat Timo eczeem en andere problemen met zijn darmen heeft, zal hij meer hulp nodig hebben bij het genezen van zijn spijsverteringskanaal naarmate hij ouder wordt.

Als de ziekte begint in de vroege kindertijd, is het wellicht vaak gekoppeld aan intolerantie voor zuivel, eieren, citrusvruchten of tarwe. Tot daar wat we konden vinden.

Wat zegt de klassieke wetenschap?

Hoewel het syndroom van een “lekkende darm” een belangrijk gespreksonderwerp is geworden de voorbije jaren, wordt dit door “mainstream geneeskunde” nog steeds niet erkend.

Dat is wellicht ook de reden waarom niemand anders ons bij alle talrijke dokter- en ziekenhuisbezoeken in die richting heeft geduwd. Die denken niet spontaan aan darmen. Of richting voeding.

De bewering dat een lekkende darm aan de wortel van bepaalde moderne gezondheidsproblemen ligt, moet namelijk nog wetenschappelijk bewezen worden. Veel studies zien echter wel een verband tussen een verhoogde darmdoorlaatbaarheid en verschillende chronische ziektes.

Functionele geneeskunde weet wel dat bepaalde voedingsmiddelen, toxines en kruiden het immuunsysteem irriteren.

Hoe trachten op te lossen?

Bij kleine kinderen is het antwoord wellicht het beste om terug te gaan naar de aanbevelingen van Hippocrates: “Laat voeding je medicijn zijn en medicijn je voeding”.

Bij grote kinderen en volwassenen ook, denken wij uiteraard ondertussen.

Uiteindelijk waren we wellicht met keto en zo al in de juiste richting maar zijn we bij Timo aanvankelijk nog strikter gegaan in het verbannen van onder ander brood, pasta, zoets en alle lactose-producten. Een eliminatie-dieet dus. Met als doel van zo’n protocol om ontstekingsremmende en probiotische voeding te stimuleren. Dat zou de darmwand ten goede komen. Bovendien elimineert het elk soort van voeding die een lage graad van immuun- of ontstekingsreacties teweeg brengt, de darmwand irriteert of schadelijke bacteriën voedt.

Welke voeding mocht Timo niet eten?

Met name gluten worden geassocieerd met schade aan de darmwand. Andere voedingsmiddelen die bijdragen aan lekkende darm zijn: lectines (die voorkomen in noten), bonen, aardappelen, tomaten, aubergine, pepers, arachideolie, sojaolie en andere industriële zaadoliën. Zuivel, bewerkt voedsel, toegevoegde suikers, en fast-food zijn ook veel voorkomende boosdoeners.

We moesten ook alle nachtschades vermijden. Dus aardappelen (maar niet zoete aardappelen), tomaten, rode en groene pepers, chilipepers, aubergine, cherrytomaatjes, paprika, jalapeñopepers, cayennepeper, pepers.

Welke voeding mocht Timo wel eten?

Over het algemeen wordt aangeraden om vlees van grasgrazende dieren te eten, wilde vis, veel groenten, gezonde vetten (uit zalm, makreel, kokosnoot, avocado en olijven) en gefermenteerd voedsel (zuurkool, kombucha, kokoskefir en kokosyoghurt), samen met veel water en groene smoothies bijvoorbeeld.

Hieronder zie je dat eerst lijstje waarmee we aan de slag gingen:

Voedselallergieën

Omdat we al verbetering merkten, maar het nog niet 100% was, zijn we in april een bijkomende allergie- en intolerantietest gaan doen.

En dat heeft zijn lijstje ‘verboden producten’ toch teruggebracht tot een haalbaarder aantal. Hoe minder eliminatie hoe meer vreugde. Hieronder het lijstje dat we kregen. Opvallendste zaken: geen lactose, geen noten, geen tomaten, paprika, broccoli of wortelen. Wat nét zaken zijn die we hem als kind ontzettend vaak hebben gegeven.

Timo is al sinds altijd verzot op tomaten, paprika, broccoli en wortelen! Damn.

The Plant Base Paradox

Onlangs las ik Stephen Gundry’s boek ‘The Plant Base Paradox’. In het boek schetst Gundry de wetenschap achter het concept dat lectines – eiwitten in planten – verantwoordelijk zijn voor een groot deel van de moderne ziektes.

Lectines

Lectine is familie van koolhydraat-bindend eiwit in de natuur. Alle planten en dieren bevatten ze. Deze eiwitten spelen verschillende rollen in een normale fysiologische functie, waaronder ons eigen lichaam. Ze helpen je cellen en moleculen aan elkaar te binden en voeren verschillende taken uit binnen het lichaam die belangrijk zijn voor je immuunsysteem.

Hoewel alle voedingsmiddelen lectine bevatten, zijn er maar 30% die er heel veel aan boord hebben: peulvruchten, bonen, pinda’s, sojabonen, granen bevatten de meeste lectine. Daarnaast vind je ze ook in zuivel, vis en bepaalde planten.

Hun functie in planten is niet duidelijk, maar ze hebben zich blijkbaar ontwikkeld als een overlevingsmechanisme. Gundry legt in indrukwekkende details uit hoe schadelijk en ontstekingsvormend lectines voor het menselijk lichaam kunnen zijn. En wat de gezondheidseffecten zijn die daaruit voortvloeien.

Dit gezegd zijnde, is er niet echt een duidelijke reden waarom lectines aanwezig zijn in planten. We kunnen veronderstellen (en Gundry doet dat in het boek) dat het te maken heeft met het feit dat de plant zichzelf onverteerbaar maakt, zodat bijvoorbeeld plantenhuiden en -zaden de spijsverteringssystemen passeren zonder te worden afgebroken. Zo worden de zaden van de plant opnieuw verdeeld, waardoor deze zich kan vermenigvuldigen.

Maar volgens Gundry zijn lectines “ontworpen om de cellulaire communicatie te verstoren door onder andere gaten in de darmwandbarrière te veroorzaken, een aandoening die bekend staat als lekkende darm.”

Typisch dieetboek, slecht geschreven

Normaal is dit het type boek dat ik vrij snel links laat liggen. Want o zo Amerikaans. Typisch een “dieetboek”, en dat heeft me nooit geïnteresseerd. Want een te voorspelbaar ‘overdreven’ stramien. Heel wat van zulke auteurs doen dat door drie elementen in de intro te verweven. Alle drie worden ze met succes geïntroduceerd in de inleiding tot het boek van Gundry:

– “Het is niet jouw schuld”. De auteur staat erop ​dat de gezondheidstoestand waarmee mensen geconfronteerd worden niet hun fout is.

– Als iets niet de schuld van iemand is, moet je iets anders als schuldige benoemen. Op dit ogenblik lijkt het echt stilaan van alles te kunnen zijn; van evolutionaire biologie tot koolhydraten, vetten, zelfs eiwitten nu, tot suiker, tot transvetten, GMO’s, niet-biologische voedingsmiddelen, glyfosaat … en nu lectines.

– Bied een eenvoudige oplossing aan, waarbij je de bovenstaande substantie verwijdert die je koos om als ‘vijand’ te benoemen. En beloof vervolgens dat jouw weg de eenvoudige oplossing is en dat de recepten / boeken / dieetkeuzes die je aanbeveelt letterlijk iedereen, van alles zullen genezen.

Ik ben wat cynisch nu, maar zo begon het allemaal. En dat leek me nét een beetje te kort door de bocht. Maar inhoudelijk is het een intrigerend boek. Omdat ik de context van Timo heb. En besef dat de aanbevelingen van Gondry wel zijn wat we nu al een tijdje uit zijn voeding weren.

Lectines dus. Zou het toch kunnen kloppen?

Eind goed, al goed?

Timo is onlangs vijf geworden. Tijdens het verlof in Taiwan had hij op één dag van uitbarsting na geen eczeem meer. Toevallig of niet had hij toen toch weer een wortel gegeten. Maar ondertussen is hij alweer een maand eczeem-vrij, heeft hij een gladde mooie huid, maakt hij enorme stappen vooruit in zijn ontwikkeling, en lijkt hij veel meer energie te hebben dan vroeger.

Zouden al zijn probleempjes gewoon aan nachtschaden of planten hebben gelegen? Is het zuivel? Een combinatie?

Ooit zullen we het wellicht weten, maar nu zijn we al lang blij dat het prima gaat met Timo.

Sinds vandaag kan hij fietsen.