In het begin van het jaar maak ik telkens een lijstje van de boeken die ik dat jaar wil lezen. Of opnieuw wil lezen. Ook dit jaar.

Zo staat bijvoorbeeld Grain Brain *Nieuwe editie* op het lijstje. Maar ook ‘Life After Google’ van George Gilder bijvoorbeeld. En ‘Atomic Habits’ van James Clear. Soms lees ik ook boeken voor een tweede, derde of vierde keer. Zo herbegin ik bijna elk jaar aan een boek van Nicholas Taleb. Zo herlees ik dit jaar zeker Skin in the Game. The Black Swan heb ik ook een aantal keer herlezen. En telkens begrijp ik dat ik bij vorige lectuur nog heel veel niet begreep.

Als het even kan is het wel lectuur die zich in mijn kennis- en comfortzone bevindt. Dat leest het snelst en prettigst. De laatste tien jaar probeer ik regelmatig ook ‘uit mijn eigen comfortzone’ te lezen. Steeds vaker werden dit  boeken over geneeskunde, gezondheid of voeding.

Oorspronkelijk boeide dat laatste me niet omdat ik van mening was dat diëten dwaas was en het sowieso niet paste bij mijn identiteit. Productiever of efficiënter worden, had in die tijd in mijn ogen ook hoegenaamd niets met voeding te maken. Achteraf bekeken enggeestig én een grote denkfout.

Je kan nooit te veel kennis hebben over je eigen lichaamsmetabolisme en voeding. Zodra je écht begrijpt dat je met mes en vork geen calorieën maar informatie verwerkt, kijk je anders naar voeding. Je dagelijkse maaltijden, de aangekochte Delhaize-producten, die talrijke restaurant-bezoeken, het communiceert allemaal met je dna en vertelt die dna-cellen wat te doen.

Op dat vlak is voeding wel degelijk een krachtig hulpmiddel om gezondheid, milieu en de wereld te veranderen. Dat laatste brengt me bij een boek dat ik in dit artikel verder wil bespreken.

“The Obesity Code: Unlocking the Secrets of Weight Loss“ van Canadees nefroloog Jason Fung is namelijk zo’n boek dat stampt. En dat ik soms terug in handen neem. Het is geen zelfhulp- of dieetboek. Het zijn voornamelijk feiten gebaseerd op wetenschap, die op een vlotte manier worden verteld.

Om die reden is het lectuur die ik iedereen – ook zij die niet te zwaar zijn – kan aanbevelen. Het boek zorgt ervoor dat je een veel beter begrip krijgt hoe eten je energieniveau en metabolisme bepaalt. Voor diabetici is het een goed conceptueel boek om te weten hoe je lichaam eigenlijk écht reageert op het eten dat je inneemt.

Wat dit boek waardevol maakt, is dat Jason Fung alles vanuit een medische kijk analyseert en aangeeft waarom klassieke geneeskunde het verkeerd heeft. Mijn vermoeden is dat auteurs Gary Taubes (“Good Calories, Bad Calories”) en Nina Teicholz (“The Big Fat Surprise”) een hele nieuwe generatie sceptische wetenschappers en auteurs heeft geïnspireerd verder en dieper te graven.

Zo maakt Fung het proces van glucose-metabolisme helder op een manier dat elke niet-dokter het makkelijk kan begrijpen. Het is belangrijk voor elk zwaarlijvig of diabetes type 2 persoon om dat proces te begrijpen en in te zien wat we met onze moderne geneeskunde hebben veroorzaakt. In zijn argumentatie geeft hij ook aan dat je niet met rat-studies moet komen aandraven om het menselijk metabolisme en de rol van voeding erop te begrijpen.

In de ogen van Fung zijn hyperinsulinemie (kenmerkt zich in snel terugkerend hongergevoel na een koolhydraatrijke maaltijd) en insulineresistentie de oorzaken van zwaarlijvigheid en diabetes. De behandeling bestaat eruit de totale endogene insulineproductie (afscheiding) te verminderen door vier zaken te beïnvloeden:

1. Voedsel timing / frequentie – door middel van ‘Periodiek Vasten’ (Intermittent Fasting)
2. Voedsel inhoud – door voeding uit de natuur te consumeren in plaats van bewerkte voedingsmiddelen 
3. Voedsel vermijden dat insuline verhoogt; dat zijn typisch suikers / verwerkte koolhydraten / zelfs eiwitten
4. Zelf ‘manipuleren’ van je eetlust door méér vezels te eten, verwerkte voedingsmiddelen te vermijden en regelmatig te “vasten”

Bij het overlopen van deze benaderingen verwerpt hij diepgewortelde mythes en heilige huisjes op vlak van “mainstream voeding”, zoals

• “Gezonde voeding is vetarme voeding” (wat Nina Teicholz in haar boek ook helemaal ontkracht)
• “Méér maaltijden eten die het metabolisme boosten”
• “Tussendoortjes ondersteunen een gezond metabolisme”
• “Ontbijt is de belangrijkste maaltijd van de dag”

In zijn ogen zijn dit allemaal “Big Food” uitvindingen om meer verkoop te realiseren. Hij benoemt ook frisdrank-bedrijven die studies ondersteunen die de zittende levensstijl beschouwen als een belangrijke oorzaak van zwaarlijvigheid, waarvan we weten dat het onwaar is. Het perfecte voorbeeld hiervan zijn de grote sportevenementen die worden gesponsord door frisdrank- en fastfood-bedrijven.

Je kan er dus donder op zeggen dat dit boek en de aanpak van Jason Fung nog lang zal verketterd worden, en wel om de volgende redenen:

• Zijn aanpak werkt zonder geneesmiddelen
• Als iedereen deze kennis heeft, wacht de farma-industrie een groot verlies aan omzet
• Er zijn geen extra supplementen of speciale voeding nodig
• Deze informatie is al decennia beschikbaar in de medische wereld maar niemand doet er iets mee

Jasong Fung citeert heel wat studies die aantonen dat 30% vermindering in calorieën voor meer dan 30% vermindering in ‘basal metabolic rate’ zorgt. Of met andere woorden: hoe minder je eet, hoe minder voeding je lichaam nodig heeft. Vaak wordt hiernaar verwezen als ‘Adaptive Thermogenesis’, of een mooi voorbeeld hoe ons lichaam een ingebouwd compensatiemechanisme heeft om zich te wapenen tegen vijandige situaties.

Dat verklaart waarom zo veel mensen in onze maatschappij kampen met gewichtstoename bij lage calorieën. Zijn belangrijkste stelling is dat calorieën niet leiden tot gewichtstoename. Insuline zorgt hiervoor. De meeste strategieën zijn erop gebaseerd hoge insuline en insuline-resistentie te controleren. Fung benadrukt dat het niet alleen belangrijk is wat je eet (échte voeding, geen suiker, geen verwerkte producten) maar ook wanneer je eet.

Vasten (Intermittent Fasting bijvoorbeeld) of je lichaam een tijdje laten rusten, speelt een belangrijke rol om insuline-gevoeligheid te verhogen en moét dus een belangrijke rol spelen in je leven.

Na het lezen van dit boek zijn dit een aantal aandachtspunten voor mensen die hun lichaamscompositie willen wijzigen:

1/ Geen ‘nepsuikers’ consumeren die insuline nog méér verhogen dan echte suiker. De meeste mensen weten wellicht intuïtief dat Cola Zero en zulke drankje eigenlijk niet top zijn, maar realiseren zich niet dat ze insuline verhogen. Het is niet omdat een bepaalde voedingsstof je bloedsuiker niet verhoogt (lage glycemische index), dat het de insuline niet verhoogt. Ik had altijd gedacht dat de twee gelinkt waren aan elkaar, maar dat is blijkbaar niet het geval. Daarom kan agavesiroop als ‘lage GI’ worden verkocht. Terwijl het je bloedsuiker niet verhoogt, gaat insuline wel naar boven, en dat is nét het probleem.

2/ Afwisseling loont. Je lichaam challengen, zodat het niet aan één soort van eetpatroon gewend geraakt, lijkt het beste advies. Op vlak van Intermittent Fasting (IF) wil dat zeggen dat je niet elke dag hetzelfde eetvenster hebt, maar daarin afwisselt. Door bijvoorbeeld één dag wel IF, één dag geen IF toe te passen. Of bijvoorbeeld maar 2 dagen per week te IF’en.

3/ Fung benadrukt dat het klassieke mantra dat je beter vele kleine maaltijden per dag eet in plaats van een paar grote maaltijden, onzin is. Hoe vaker we eten, hoe meer insuline in het bloed. En van wat we weten, is je lichaam ofwel aan het feesten (feasting), waarbij je geen vet verbrandt, ofwel ben je aan het vasten (fasting), waarbij je wél vet verbrandt. Minder maaltijden is dus de strategie.

4/ Een paar keer per jaar langere vastenperiodes. Voor mensen die al lang insuline-resistent zijn, of al jaren met overgewicht kampen, zijn langere vastenperioden een prima strategie.

The Obesity Code” is een heel educatief boek en raad ik elk persoon aan die meer wil begrijpen over de werking van voeding op het/zijn lichaam. Het boek bevat geen hype, geen onderzoek op dieren, enkel studies op mensen en zijn ervaring als nefroloog. Zijn advies is best eenvoudig en makkelijk te volgen. Het kan je perspectief op voeding, sport en voeding drastisch veranderen.

Wat zijn jouw stampende boeken? Ik ben benieuwd…

Voor zij die een “snelle” eerste kennismaking wensen met Jason Fung, is onderstaande video een aanrader en ideale start.