uitgebreid leertraject
Keto is een gezondheidsavontuur maar ook een uitgebreid leertraject. Om de eenvoudige reden dat wat we allemaal conventioneel over voeding en gezondheid hebben geleerd op zijn minst dubieus is. En dus stellen we ons allemaal in het proces vaak de vraag: hoe leer ik nieuwe dingen bij? In dit artikel wil ik je meenemen in mijn eigen denkproces hierover.
Inspiratie is de hoeksteen van elk leerproces. Observeer je intensief je eigen kinderen, dan merk je al snel dat inspiratie de motor is achter hun motivatie om dingen bij te leren.
Daarnaast is het de lijm die ervoor zorgt dat ideeën en concepten blijven hangen. Dat brengt me meteen ook bij een ‘maar!’ die me pas dit jaar 100% helder werd door het zelf anders aan te pakken. Die maar is dat omdat ons schoolsysteem de noodzaak van inspiratie onderschat, leerlingen niet zoveel leren als ze zouden kunnen – en onbewust zouden willen.
Waarom leren we dingen bij?
Meestal omdat het moét. We zijn gefrustreerd door iets, in onszelf of in de wereld. Misschien is een geliefde ziek. Of zijn we zelf ziek. Misschien verdienen we niet genoeg geld om ons gezin te onderhouden. In beide gevallen schakelen we over op “overlevingsmodus”. Dat spoort ons aan tot actie.
Wanneer de pijn van het status quo meer pijn doet dan de pijn om gedisciplineerd te zijn, zijn we in staat tot buitengewone leerprestaties. Je kan dan echt op een paar maanden tijd “iemand anders worden”.
Zo leerde jij misschien op korte termijn welke keto-aanpak voor jou goed werkt. Zo durven we allemaal op een dag onze oude kijk op dingen weggooien.
Leren in overlevingsmodus is effectief, maar niet echt prettig. Het kan er zelfs voor zorgen dat je een hekel krijgt aan het leerproces. Om de eenvoudige reden dat het geassocieerd wordt met slechte stressniveaus. Soms leidt het tot wrok, zelfs als enkele van de beste leerprestaties plaatsvindt in die toestand van overleving.
School bijvoorbeeld is gebouwd in die overlevingsmodus. Angst zit ingebed in het systeem en wordt gecreëerd door (onverwachte) testjes, examens, (verplichte) opdrachten en heel wat andere wortels voor te schotelen. De grootste wortel vind je aan het einde van de rit: een diploma. In mijn eigen schoolperiode had ik met momenten een hekel aan dit systeem omdat ik me realiseerde dat hoekstenen van zo’n onderwijs best een schijnvertoning zijn. Gelukkig heeft dat mijn liefde om bij te leren later niet totaal doodgeknuppeld.
Bij mijn eigen zoontjes probeer ik al heel lang die liefde om te leren bij te brengen. Dit jaar merk ik hoe dit in een stroomversnelling geraakt van zodra we er de juiste context en omgeving voor creëeren. Het internet biedt in dat proces als ouder ook ontzettend veel tools, als je zelf maar weet waarheen je gaan wil. Ook dat is een mooie parallel met keto. Je kan er heel wat kanten mee uit, maar sommige paden zijn beduidend beter dan anderen.
Willen we als samenleving goed opgeleide burgers die graag leren? Dan hebben we heel wat alternatieven nodig die hen inspireren om dieper te graven.
Inspiratie: hoe leren begint
Plezierig leren begint met inspiratie – zowel om je op weg te helpen (de start!) als om je te helpen de moeilijkheden van kennisverwerving (de optimalisatie!) te overwinnen. Zoals ik het zie, keert de behoefte aan inspiratie het leerproces om. In plaats van te beginnen met de bouwstenen en nieuwsgierigheid te creëren, begin je best met nieuwsgierigheid en help je de leerling naar die bouwstenen toe. Word je geïnspireerd, dan wordt het snel logisch voor je bijvoorbeeld waarom je dingen van buiten moet kennen.
De motivatie om te leren wordt zo snel intrinsiek. Dat geldt bij alles: bij het leren van het alfabet, vreemde talen, een keto-traject, de juiste tennis-technieken of het aanleren van maaltafels.
Bij kinderen merk je dan dat ze zich totaal niet verzetten, integendeel: ze willen sneller, dieper en méér. Om de eenvoudige reden dat ze het nut ervan inzien.
Mijn leraars gaven het inspiratie-aspect heel vaak niet het respect dat het verdient. Te vaak doken ze meteen in het testmateriaal vooraleer ook maar een kleine vlam van verlangen in mij was aangewakkerd. Anders gezegd: ik had géén idee waarom die leerstof een meerwaarde voor mij zou zijn in mijn leven.
Waarom inspiratie op scholen ontbreekt
Het schoolsysteem werkt op grote schaal. Daarom heeft het de neiging om dingen die moeilijk te voorspellen zijn in te dijken, zelfs als ze de unieke interesse van een student weerspiegelen.
Om een persoonlijk curriculum op te schalen, moeten studenten hetzelfde doen op hetzelfde moment. Het individuele karakter van inspiratie maakt dat nagenoeg onmogelijk.
Bovendien is inspiratie niet altijd makkelijk te definiëren. Zelfs de meest geïnspireerde volwassenen kunnen niet altijd de uithoeken van hun eigen interesseveld definiëren, laat staan ze aan anderen uitleggen. Bovendien veranderen we. Elke ouder ziet hoe razendsnel zijn kind verandert. Verrassing zit ingebakken in het groeiproces. Door aan te dringen op een gestructureerde aanpak, verpletteren scholen de ambities van de studenten die ze willen dienen. Uiteindelijk is de rigiditeit die je nodig hebt om miljoenen leerlingen elk jaar door het schoolsysteem te pompen het tegengestelde van het soort flexibiliteit dat inspiratie voedt.
Bovenal zouden scholen ‘de plezierige ervaring’ moeten omarmen, omdat je hiermee inspiratie kan opschalen. Historisch gezien liepen opvoeders weg van ‘plezier’ omdat ze ervan uitgaan dat het tot amusement zou leiden. En amusement in het leerproces had een negatieve connotatie. Gedurende mijn hele jeugd voelde ik een impliciete veronderstelling dat leren saai moest zijn om effectief te zijn.
Als er één ding is dat ik het voorbije jaar heb geleerd, is het dat kleine aanpassingen in de manier waarop een idee is verpakt een exponentiële impact kan hebben op de manier dat het overkomt.
De Grieken wisten dit intuïtief. Ze verpakten hun belangrijkste ideeën in verhalen in plaats van ze gewoon te delen. Epische toneelstukken als de Ilias en de Odyssee waren niet alleen een plezierige ervaring. Ze gaven ook culturele instructie. Je moest ze zelf uit het hoofd leren omdat ze mondeling werden doorgegeven in plaats van in schrift.
Tegenwoordig komen de grootste verhalenvertellers uit Hollywood en steeds vaker van YouTube. Ze gebruiken heel wat elementen die de Grieken ontdekten. Hun vertelfilosofie is een van de meest effectieve tools die we hebben uitgevonden om mensen op grote schaal te inspireren. Daarom zal een populaire documentaire meer interesse in een onderwerp wekken dan de beste studieboeken ooit kunnen bereiken. Hollywood-technieken zullen niemand tot een expert in dat onderwerp maken, maar ze zullen nieuwsgierigheid aanwakkeren om dieper te gaan.
Neem nu latijn. “Een dode, nutteloze taal” denken velen. En toch zijn er heel wat manieren om je kind al dan niet te inspireren om latijn als studie-onderwerp te overwegen. Persoonlijk moest ik maar één goed onderbouwd Youtube-filmpje (inspirerend!) doorsturen aan mijn oudste zoon om hem te prikkelen meer te willen weten. Dat is hoe de juiste inspiratie de zin in het leerproces kan stimuleren.
De rol van een goede leraar
Hoewel we heel wat technieken uit de filmwereld kunnen gebruiken, moeten we inspiratie niet uitbesteden aan het industriële entertainmentsysteem. Docenten hebben een grote verantwoordelijkheid. De meeste leraars hoeven zich niet echt te concentreren op het inspirationele, omdat ze gegarandeerd jaar na jaar een vast publiek hebben. Raak je uitgekeken op een film, dan kan je die uitzetten. Leerlingen kunnen lessen niet zonder gevolgen overslaan.
Wie was je favoriete leraar toen je opgroeide?
De kans is groot dat ie het meest om zijn onderwerp gaf. In mijn middelbare schoolperiode was het mijn leraar Frans, meester Spildoorn. Hij sprak enthousiast en met passie. Opletten zou je. Of je kreeg het krijtje naar je toegesmeten. Door verwondering en schoonheid bracht ie ideeën tot leven. Net als een goede schrijver de verantwoordelijkheid neemt om zijn ideeën duidelijk te maken, neemt een goede leraar de verantwoordelijkheid om zijn leerlingen te inspireren.
Al snel komen andere voorbeelden in beeld. Neem nu natuurkundige Richard Feynman. Hij wordt niet alleen vereerd omwille van zijn Nobelprijs, maar ook omdat hij de natuurkunde voor zoveel mensen tot leven bracht. Het is geen verrassing dat een van de meest populaire video’s over hem op YouTube de woorden ‘leuk’ en ‘verbeelding’ in de titel draagt.
Het is bijna onmogelijk om een van zijn video’s te bekijken en geen drang te voelen om natuurkunde te studeren. Van hem leer je echt wel dat context de intellectuele lijm is die ervoor zorgt dat ideeën blijven hangen. Zelfs natuurkunde, die elke seconde van ons leven beïnvloedt, moet relevant worden gemaakt door middel van verhalen, metaforen en voorbeelden.
De gewone leraar doet niets van die aard. Bureaucratieën concentreren zich op het proces, terwijl ze het eindresultaat over het hoofd zien. Da’s ontzettend jammer. Ouders moeten vaak vertrouwen dat de leraar van hun kind geen gewone is, maar een bezieler. Gelukkig bestaan ze nog!
Zeker als je beseft dat kinderen open én intellectueel flexibel zijn. Dat moet je uitspelen. Stel dat je hen literatuur aanleert. Een natuurlijke manier om acht- of tienjarigen te motiveren kan zijn door middel van karakterisering.
Een inspirerende leraar vertraagt en vertelt de klas in gepast eenvoudige taal : “Je hebt je hele leven met uiteenlopende mensen te maken. Soms stellen ze je teleur. Da’s een zoektocht. Je ontdekt welke de goed en welke slecht zijn. Lukt het je om enkele eigenschappen van zulke mensen uit de personages in het boek op te pikken?”
Of je zou kunnen zeggen: “Je groeit op en beslist wat voor persoon je wil worden. Zou het niet handig zijn om een indicatie te hebben van alle verschillende soorten mensen, zoals een menukaart in een restaurant? Dat is echt wat literatuur is. Het is als een menu met mensen in plaats van gerechten. Het helpt je in te schatten wat je van mensen kan verwachten en het leert je de ene eigenschappen van de andere te onderscheiden.
Als je dat allemaal van tevoren uitwerkt, begint de student meteen te lezen met een soort interesse in het idee dat dit hem zal helpen mensen te beoordelen, zijn speelkameraadjes te begrijpen en te beslissen wie hij zelf wil zijn.
Dit soort inspiratie maakt het lezen meteen doelgerichter dan wanneer hij alleen maar leest omdat jij het hem hebt opgedragen te lezen.
Concreet gezegd: je kan het proces niet omkeren en dezelfde leerintensiteit verwachten. Bij muziek weten we intuïtief dat niemand de tekst van een album wil lezen vooraleer hij de muziek beluistert. Dat is precies wat we doen wanneer we studenten vragen om de kleinste details te onthouden zonder ze te inspireren op een manier die het leren onvermijdelijk maakt.
Muziek leert ons wat de mensheid altijd heeft geweten, maar wat veel scholen zijn vergeten: leren begint met inspiratie.
Hoe leer jij nieuwe dingen? Wat zijn jouw inspirationele bronnen in je eigen leertraject? Wat heb jij geleerd in dit hele keto avontuur?
Wil je bijleren over keto en het goed aanpakken ?
Overweeg dan een keto coaching-traject. Ik help je met een goede aanpak, de juiste kijk en nieuwe gewoontes een permanente plek te geven in je leven.
